Վրձինը՝
որպես մտքիս նժույգ,
փայտը՝
որպես մասունք խաչափայտի,
հավերժագրում եմ ճշմարտությունն
արարչական,
գույներով հոգուս երգի...
«Ինչ-որ հանճարեղ համադրությամբ» շարքից
«Գիր դարերի»ժողովածու
samedi 7 août 2021
vendredi 28 mai 2021
jeudi 13 mai 2021
Արդարությունը եւ ճշմարտությունը կենսական արժեքներ են
1921 թ.-ի հուլիսի 4-ին ՌԿբԿ Կովկասյան բյուրոյի ժողովի նիստում որոշվեց Լեռնային Ղարաբաղը միացնել Հայաստանին: 1921թ.-ի հուլիսի 5-ին ՌԿբԿ Կովկասյան բյուրոն, Ստալինի ներկայությամբ, ընդունեց ապո'րինի որոշում, որով Լեռնային Ղարաբաղը բռնակցվեց Ադրբեջանին: Հուլիսի 4-ին նշվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Անկախության տոնը. պատահականություններ չեն լինում. Արցախի միացումը Հայաստանին, Արցախյան գոյամարտը ուղղակիորեն կապված է ԱՄՆ ապագա գոյության հետ: Հ.Գ. Հասկացողը հասկացավ: Շողեր Քոչար. 13.05.2021
/Քարտեզը վերցված է համացանցից/
mardi 4 mai 2021
ԺԱՄԱՆԱԿ ԵՒ ՀԱՎԵՐԺՈՒԹՅՈՒՆ
Ժամանակը հաստատուն հավերժության
շարժական պատկերն է:
Պլատոն
Le Temps est l'image mobile de l'éternité immobile.
Platon
Լուսանկարը՝ 27.04.2021. քաղաք Ապարան
Պլատոն
Le Temps est l'image mobile de l'éternité immobile.
Platon
Լուսանկարը՝ 27.04.2021. քաղաք Ապարան
jeudi 22 avril 2021
Հայ ժողովրդի ցեղասպանության զոհերի՝ Սրբադասված նահատակների հիշատակին
1896-1923 թվականներին
Հայոց լեռնաշխարհի բնիկ ժողովուրդների, մասնավորապես Հայ ժողովրդի ցեղասպանության զոհերի՝
Սրբադասված նահատակների հիշատակին
mercredi 21 avril 2021
dimanche 18 avril 2021
samedi 17 avril 2021
vendredi 16 avril 2021
jeudi 15 avril 2021
mercredi 14 avril 2021
mardi 13 avril 2021
dimanche 7 mars 2021
samedi 16 juin 2018
ՈՍԿԵ ՀՐԱՇՔ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ
ՈՍԿԵ ՀՐԱՇՔ ժողովածուն կարող եք ձեռք բերել ՄԱՅՐ ԱԹՈՌ ՍՈՒՐԲ ԷՋՄԻԱԾՆԻ գրատնից` Վաղարշապատ, եւ ՆՈՅԱՆ ՏԱՊԱՆ գրատնից:
dimanche 25 février 2018
mardi 20 février 2018
ՄԵՍՐՈՊ ՄԱՇՏՈՑ
Մանո՛ւկ Հացեկացի,
Երկնային այցելու,
Սիրո ու հավատքի սերմնացան,
Րաբունական փարոս
Ոսկեդարի,
Պսակ՝ ապագայից մինչեւ անցյալ…
Մանո՛ւկ Հացեկացի,
Անհունից ծովացած,
Շնորհների աղբյուր
Տերունական,
Ոգեղենի ասպետ, հոգեւորի հովիվ,
Ցորյանի հասկ՝ անմահ, հավերժական…
Շողեր Քոչար
ՈՍԿԵ ՀՐԱՇՔ ժողովածու
Երկնային այցելու,
Սիրո ու հավատքի սերմնացան,
Րաբունական փարոս
Ոսկեդարի,
Պսակ՝ ապագայից մինչեւ անցյալ…
Մանո՛ւկ Հացեկացի,
Անհունից ծովացած,
Շնորհների աղբյուր
Տերունական,
Ոգեղենի ասպետ, հոգեւորի հովիվ,
Ցորյանի հասկ՝ անմահ, հավերժական…
Շողեր Քոչար
ՈՍԿԵ ՀՐԱՇՔ ժողովածու
dimanche 11 février 2018
ՆԱՎԱՊԵՏԸ ՀԱՆՈՒՆ ՄԵԿԻ
Նավապետը հանուն Մեկի
Գուցե թողնի ամենքին,
Նավապետ հանուն Մեկի,
Գուցե փրկի ամենքին,
Ո՛չ տգետն է սարսափելի,
Ո՛չ ովկիանոսն ամեհի,
Միեւնույն է, Նա իր նավը
Նավահանգիստ կտանի:
Շողեր Քոչար
Հիմն Հավերժության ժողովածու
Գուցե թողնի ամենքին,
Նավապետ հանուն Մեկի,
Գուցե փրկի ամենքին,
Ո՛չ տգետն է սարսափելի,
Ո՛չ ովկիանոսն ամեհի,
Միեւնույն է, Նա իր նավը
Նավահանգիստ կտանի:
Շողեր Քոչար
Հիմն Հավերժության ժողովածու
jeudi 2 novembre 2017
ՄԵՍՐՈՊ ՄԱՇՏՈՑ․ ՀԱՆՃԱՐՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ
Արարող Աստվածն ու հաստատող Տէրը Իր գործերի բերումով ունի նաեւ փառավոր եւ կենարար անվանումներ՝ ըստ Իր երախտիքի, այսպես՝ Բարերար, Ողորմած, Սուրբ, Երկայնամիտ, Ստույգ, Ճշմարիտ, Աներևույթ Զորություն: Այդ ըմբռնելի անվանումները աներեւույթ հոգեւոր զորքերին ու մարդկանց որդիներին խրատում ու առաջնորդում են ընտրելու սրբության լավ ու առաքինի գործերը:
Ովքեր փառավորյալ են՝ կարարեն կենարար արվեստներով, նրանց գործակից կլինի Աստված Իր շնորհներով: Այս դեպքում տվյալ արարածը կստանա իր Արարչի անվանումը:
Դրանով մեծարվելով՝ նա կմտնի Աստծո մարդասեր Որդու ժառանգությունից ներս եւ հավիտյան կվայելի անմահ արքայի անվախճան ու անսպառ երանությունների բարիքներից:
Մեսրոպ Մաշտոց
Ովքեր փառավորյալ են՝ կարարեն կենարար արվեստներով, նրանց գործակից կլինի Աստված Իր շնորհներով: Այս դեպքում տվյալ արարածը կստանա իր Արարչի անվանումը:
Դրանով մեծարվելով՝ նա կմտնի Աստծո մարդասեր Որդու ժառանգությունից ներս եւ հավիտյան կվայելի անմահ արքայի անվախճան ու անսպառ երանությունների բարիքներից:
Մեսրոպ Մաշտոց
vendredi 20 octobre 2017
ՀԱՆՃԱՐՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ․ ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ
Իսկ Ստեղծողի խնամարկության եղանակը վեր է,
Քան սահմանը հրեշտակաց եւ երկրականների մտքի կշռության,
Եւ եթե բյուրս կրկնվի, չի լինի չափեալ,
Քանզի անբովանդակելիի եւ բարերարելն է անճառելի։
Իսկ յեղանակ խնամարկելոյ հաստողին ի վեր է,
Քան զսահման կշռութեան մտաց հրեշտակաց եւ երկրականաց,
Եւ եթե բիւրս կրկնեսցի, ոչ լինի չափեալ,
Քանզի անբովանդակելոյն եւ բարերարելն է անճառելի։
Գրիգոր Նարեկացի, Բան ԽԴ
Քան սահմանը հրեշտակաց եւ երկրականների մտքի կշռության,
Եւ եթե բյուրս կրկնվի, չի լինի չափեալ,
Քանզի անբովանդակելիի եւ բարերարելն է անճառելի։
Իսկ յեղանակ խնամարկելոյ հաստողին ի վեր է,
Քան զսահման կշռութեան մտաց հրեշտակաց եւ երկրականաց,
Եւ եթե բիւրս կրկնեսցի, ոչ լինի չափեալ,
Քանզի անբովանդակելոյն եւ բարերարելն է անճառելի։
Գրիգոր Նարեկացի, Բան ԽԴ
jeudi 19 octobre 2017
ՃՇՄԱՐՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Ճշմարտությունը հարգելը գերիմաստության սկիզբն է։
Ա․Գերցեն
Ճշմարտությունը զորանում է տեսանելիքով ու ժամանակով, իսկ խաբեությունը շտապողականությամբ ու անորոշությամբ։
Տակիտոս
Սէրը ճշմարտության նկատմամբ այն գտնելու առավել բարենպաստ պայմանն է։
Կ. Հելվեցիուս
Այն փաստը, որ շատերն են ճշմարտություն որոնում եւ չեն գտնում, բացատրվում է, հավանաբար, նրանով, որ ճշմարտություն տանող ուղիները, նոգայական տափաստանի ճանապարհների նման, որոնք մի տեղից տանում են մյուսը, նույնքան լայն են, որքան եւ երկար։
Գ․Լիխտենբերգ
Ճշմարտությունը վերջ ի վերջո թաքնված չի մնա։
Լեոնարդո դա Վինչի
Մեծագույն հարգանքը, որ կարելի է ցույց տալ ճշմարտությանը, դա նրանով ղեկավարվելն է։
Ռ․Էմերսոն
Ա․Գերցեն
Ճշմարտությունը զորանում է տեսանելիքով ու ժամանակով, իսկ խաբեությունը շտապողականությամբ ու անորոշությամբ։
Տակիտոս
Սէրը ճշմարտության նկատմամբ այն գտնելու առավել բարենպաստ պայմանն է։
Կ. Հելվեցիուս
Այն փաստը, որ շատերն են ճշմարտություն որոնում եւ չեն գտնում, բացատրվում է, հավանաբար, նրանով, որ ճշմարտություն տանող ուղիները, նոգայական տափաստանի ճանապարհների նման, որոնք մի տեղից տանում են մյուսը, նույնքան լայն են, որքան եւ երկար։
Գ․Լիխտենբերգ
Ճշմարտությունը վերջ ի վերջո թաքնված չի մնա։
Լեոնարդո դա Վինչի
Մեծագույն հարգանքը, որ կարելի է ցույց տալ ճշմարտությանը, դա նրանով ղեկավարվելն է։
Ռ․Էմերսոն
mercredi 18 octobre 2017
ՀԱՅՆՐԻԽ ՀԵԿՔԵԼ․ ՄՏԱԾՈՂՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ
Որքան շատ ենք խորհրդածում, այնքան պարզ ենք ըմբռնում, որ Աստված նյութական աշխարհի մասին մտածում է ոչ թե որպես արտաքին էություն, այլ որպես «Աստվածային ուժ», Ով ներկա է, կամ՝ որպես անմիջական աշխարհաստեղծման «Շարժիչ Հոգի»։
Հայնրիխ Հեկքել, /1834-1919/, գերմանացի կենսաբան, բնախույզ եւ փիլիսոփա։
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
Հայնրիխ Հեկքել, /1834-1919/, գերմանացի կենսաբան, բնախույզ եւ փիլիսոփա։
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
ԿԱՌԼ ՀԱՅԶԵՆԲԵՐԳ․ ՄՏԱԾՈՂՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ․
Բնագիտության գավաթից խմած առաջին կումը աթեիզմ է ծնում, բայց գավաթի հատակին աստվածային հայտնությունն է մեզ սպասում։
Կառլ Հայզենբերգ, /1901-1976/, գերմանացի փիզիկոս-տեսաբան, քվանտային մեխանիկայի ստեղծողներից։
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
Կառլ Հայզենբերգ, /1901-1976/, գերմանացի փիզիկոս-տեսաբան, քվանտային մեխանիկայի ստեղծողներից։
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
mardi 17 octobre 2017
ՄՏԱԾՈՂՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ․ ԴԵՅՎԻԴ ԷՅԶԵՆՀԱՈՒԵՐ
Առանց հոգեւոր վերածննդի եւ առանց Գողգոթայի մարդկությունը չի կարող խույս տալ երրորդ համաշխարհային պատերազմից։
Դեյվիդ Էյզենհաուեր, /1890-1969/, ԱՄՆ 34-րդ նախագահ /1953-1961/
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
Դեյվիդ Էյզենհաուեր, /1890-1969/, ԱՄՆ 34-րդ նախագահ /1953-1961/
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
lundi 16 octobre 2017
ՄՏԱԾՈՂՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ. ՑԻԱԼԿՈՎՍԿԻ
Տիեզերքում եւ բնության մեջ չկան աւրենքներ եւ սկզբունքներ առանց Աստծո միջամտության։ Ուրեմն ամենայն ինչ կախված է Աստծո միջամտությունից։ Աստված է Սկզբնապատճառը տիեզերական ու բնության բոլոր երեւույթների, պատճառը ամենայն գոյության եւ դրանց վերաբերող աւրենքների։
Կոնստանտին Ցիալկովսկի, ռուս գիտնական, հետազոտող, ժամանակակից տիեզերագնացության հիմնադիրը
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
Կոնստանտին Ցիալկովսկի, ռուս գիտնական, հետազոտող, ժամանակակից տիեզերագնացության հիմնադիրը
Ա․ Ոսկանյանի աշխատասիրությամբ «Մեծերը Աստծո մասին» գրքից
ԹՈՄԱՍ ԿԱՐԼԱՅԼ․ ՄՏԱԾՈՂՆԵՐԸ ԱՍՏԾՈ ՄԱՍԻՆ
Քրիստոսը մեծագույն անհատականությունն է, Ով փոխեց մարդու եւ ժողովուրդների ողջ պատմությունը։
Թոմաս Կարլայլ, /1795-1881/, անգլիացի գրող, պատմաբան, փիլիսոփա
Թոմաս Կարլայլ, /1795-1881/, անգլիացի գրող, պատմաբան, փիլիսոփա
dimanche 15 octobre 2017
ԴԱՎԻԹ ԱՆՀԱՂԹ ՆԵՐԲՈՂ ԱՍՏՎԱԾԸՆԿԱԼ ՍՈՒՐԲ ԽԱՉԻՆ
Մարգարեն ձայնում է. «Բարձրացրեք մեր Տեր Աստծուն, երկրպագեցեք նրա սուրբ ոտքերի պատվանդանին» [Սաղմ. 98, 5]: Ես նույնպես նույնն եմ քարոզում` Հոգու ազդմամբ ձայնելով: Որովհետև եթե այն սուրբ ու պատվական այրը, իբրև ճշմարտության աւրինակ` Սիոն լեռը, մանավանդ այնտեղ լինելիք շնորհների մշտնջենավորությունը տեսավ` այն նմանեցնելով Աստծո ոտքերի պատվանդանի, եւ հորդորեց իսրայելյան ազգին` երկրպագել ու բաձրացնել Աստծուն, ապա նաեւ ինձ` անարժանիս, ոչ մի դատապարտություն չի հասնի այժմյան խոսքերիս ստուգության պատճառով:
Քանի որ մեր առջեւ գտնվողը աւրինակ չէ, այլ աւրինակի ճշմարտություն, եւ ո՛չ խորհրդով պատվանդան միայն, այլ նաեւ տաճար, սեղան եւ աթոռ: Այս սրբությունն իսկապես Աստծո ոտքերի պատվանդան է, իսկ իմանալի սուրբ լեռը` դիտանոց. այդպես է թարգմանվում Սիոնը: Որի համար էլ սուրբ, կատարյալ հավատի բոլոր մանուկներին երկրպագության հորդոր ենք անում: Քանի որ ճշմարիտ աստվածաւրհնությունն ու երկրպագությունն այս է. եղբայրնե՛ր, եկեք երկրպագե՛նք երիցս փափագելի ու քրիստոսազարդ այս սուրբ Նշանին: Քանի որ սա մեզ համար առիթ է` փոխվելու մահվանից կյանք, կյանք, որն անցավոր ու երկրավոր չէ, այլ անվախճան է, անճառելի ու անմատչելի: Որ առավել է, քան հրեշտակական բարերջանկությունը` ըստ Ավետարանի խոսքի: Քանզի սա մեզ մարմնի դյուրություններից եւ այն ամենից, ինչ աշխարհում կա, հետ է պահում առանց իղձի, եւ սա է մեր փրկության պատճառը այն ախտերից, որ հաստատվել են մեր հոգում:
Արդ, մեր այսքան եւ այսպիսի բարիքների համար ինչպիսի՜գոհություն պիտի հայտնենք: Որքան մեր կարողությունն է, գովասանական երգերով միշտ խոնարհվելով` երկրպագե՛նք: Եւ երբ խոնարհվենք, հեռու վանենք ծանր ու թմրեցնող ամեն մի խորհուրդ, հոգու հստակ տեսությամբ թեթեւացած` արժանանանք երկնային խորհուրդի եւ դեպի բարձրագույնը բարձրանանք:
Քանի որ ոչ թե փոքր բան կամ այդ տեսանելին է մեր առջեւ, այլ որ դրանով ու դրա մեջ մեծն ու հրաշալին է ծածկված, հիացնող ահավոր զորությունը: Քանի որ կրկնակի եւ ոչ թե մեկն է դրա զորությունը:
Թեեւ հողից աճած բույսի տունկ` փայտ է երեւում մեզ, սակայն նրա մեջ է այն, որ երկիրը, միաժամանակ նաև ամբողջ երկինքը կրելու զորություն ունի, որին մոտենալ կամեցողը հարկ է, որ հույժ մաքուր լինի: Քանի որ եթե երկնքի բուն Մաքրագույնի առջև սերովբեները թեւերով երեսները ծածկած են կանգնում, ապա անարգներիցս եւ հողանյութներիցս որքա՜ն արժանավոր մաքրություն է պահանջվում:
Սակայն ինձ փոքր չի թվում հիանալը անունների այլափոխությամբ, որ զանազանվում է չորս եղանակով` բնական, մասնավոր, ձևական եւ իմացական: Բնականն այն է, որ փայտը նույնանուն է ասվում, մասնավորն այն է, որ միայն իրեն է հատուկ, աւրինակ` կիպարիս, ձեւականը` որ խաչն իբրեւ սպանության գործիք է հաստատված, իսկ իմացականը` վեր, քան ամեն մի խոսք` աստվածախաչ է այն եւ կյանքի գործիք:
Ո՞վ չի սքանչանա այս ասածներիս վրա` թե սպանման գործիքը միաժամանակ եւ կյանքի գործիք է: Սրա ձևը դեպի մահ է նայել տալիս, իսկ սրա զորությունը` դեպի կյանք: Որովհետեւ բնութենակից է այն տունկին, որով մահն է, թեեւ ոչ տեսակով, եւ կրում է այն տունկի զորությունը, որով կյանքն է, թեեւ ոչ բնությամբ: Քանի որ ճշմարիտ Կյանքը, մերձենալով սրան, վատթար զորությունը` մահը, փոխեց լավի` կյանքի, որովհետև կյանք է պարգևում այն ամենին, ինչին մոտենում է:
Խավարի դեմ լույս ունեմ այդ, որով ճշմարտվում է Աստծո խաչ լինելը: Եվ աստվածախաչ անվանելով այդ, ո՜վ աստվածասերներ, մի՛ ամաչեք, քանի որ այն պարծանքների պարծանք է մեզ համար ըստ Պողոսի. «Ո՛վ Տիմոթեոս, ամոթ մի՛ համարիր վկայել մեր Տեր Հիսուսին, այլ մասնակի՛ց եղիր ավետարանելու Աստծո զորությունը, որ մեզ փրկեց» [Բ Տիմ. 1,8]: «Որովհետև կորստյան մատնվածների համար խաչի քարոզությունը հիմարություն է, իսկ մեզ` փրկվածներիս համար` Աստծո զորություն» [Ա Կոր. 1,18]: Եվ` «Ես եւս ամոթ չեմ համարում Աստծուն ավետարանելը, քանի որ այն Աստծո զորությունն է` ի փրկություն բոլոր հավատացյալների» [Հռ. 1,16]: Ապա ուրեմն սա ոչ թե ամոթ է մեզ, այլ պարծանքների պարծանք, քանի որ մեր աստվածազոր փրկությունն է:
Զվարթունը Տիրոջ գերեզմանի մոտ մարդկորեն խորհող տրտմած կանանց սփոփեց. «Փրկչի՞ն եք փնտրում, ո՛վ կանայք, խաչ ելածի՞ն, հարություն առավ» [Մարկ. 16,6]: Նրանցից, իբրեւ Աստծուն հույժ մերձ գտնվողներից ու վեհերից, մեզ պետք է ուսանել գիտություն եւ բարեպաշտություն` նրանցից աւրինակ առնելով:
Իսկ ո՞վ արդյոք առաքյալի պես սրան կասի զորություն աստվածային սուրբ զորությունից, քանզի հեթանոսները ոչ մի զորություն ճշմարիտ Աստծունը չեն համարում, նույնիսկ ձյան սառեցնելն ու կրակի այրելը, մինչդեռ միակ Ճշմարտի մեջ է ամենայն զորություն:
Սա նշանն է Աստծո` մարդկանց հանդեպ սիրո. ինչպես աստվածային Գիրքն է ասում. «Աստված Իր` մեր հանդեպ սերը հայտնեց. մենք մեղավոր էինք, Քրիստոս մեզ համար մեռավ» [Հռ. 3, 8]: Եւ` «Աստված այնքան սիրեց մարդկանց, մինչև Իր Միածին Որդուն տվեց» [Հովհ. 3, 16]: Եւ՝ «Նրա` մեր նկատմամբ սերը նրանով երևաց, որ Իր անձը դրեց մեզ համար» [Եփես. 5, 2]: Եւ` «Ոչ ոք չունի այնպիսի սեր, որ իր անձը դնի իր բարեկամի համար, ինչպես որ ես եմ դնում իմ անձը» [Յովհ. 15, 13],- վկայում է Տերը: Արդ, Նա, Ով Իր անձը դրեց սրանո՛վ դրեց, սրա՛ վրա դրեց եւ տակավին սրա վրա է ու չի բաժանվում սրանից:
Ուրեմն հիրավի, ինչպես ասվեց, Աստծո զորությունն է սա. թեև սրա վրա Գամվածը մարմնով իջեցվեց վրայից, սակայն Գամվածի զորությունը նաեւ այսաւր է սրան միացած: Քանի որ ով հաճեց սրա վրա բնակվել, սրանից չբաժանվեց, այլ բնակվեց, բնակվում է եւ պիտի բնակվի:
Այսուհետեւ արժանանանք հաղորդվելու սրան` համբուրելով այն ոչ իբրեւ սոսկ խաչ, այլ իբրեւ նույն Իրեն` այստեղ գամված Աստծո ահավոր զորությունը: Որովհետև իսկապես այստեղ է Նա, որովհետև ով սրա վրա էր, այժմ էլ սրա վրա է եւ սրա վրա պիտի լինի մինչև հավիտյան: Եվ եթե Հնի ու աւրինակի ժամանակ այսպես է ասում. «Այս է հանգստավայրն իմ հավիտյանս հավիտենից, սրա վրա պիտի բնակվեմ, որովհետև հավանեցի սա» [Սաղմ. 131,14], որքա՜ն ավելի Նորում եւ ճշմարիտում այսպես կլինի:
Ասվում է. «Լեռը, որի վրա բարեհաճեց բնակվել Աստված, եւ Տերն իսկ բնակվելու է այնտեղ հավիտյան» [Սաղմ. 67,17]. այս խոսքը հեռու չէ իմ ասածից: Նույնը նաև սաղմոսի հաջորդ տողն է ցույց տալիս` անվանելով այն Աստծո կառք, որ ելավ բարձունքները` գերյալներին փրկելու. այն բնությունը, որ ոչ մի կառքի կարիք չուներ:
Ասվում է, թե քառադեմ էր կառքը, այս կառքը նույնպես քառադեմ է` խաչակառք, որի վրա բարձրացավ Էմմանուելը եւ ստուգապես կառավարելով` ավար առավ գերվածներին: Սակայն չի ասվում, թե կառքը տեր չունի, այլ` որ Տերը սրա վրա է: Որպեսզի ցույց տա, թե Իր` երկինք ելնելուց հետո այս կառքը երբեք չդատարկվեց եւ թափուր չմնաց եւ հավիտյան թափուր չի մնալու, այլ լի եւ զեղուն ելնումով հավիտյան չի դատարկվելու: Որովհետև ո՛չ թե ժամանակավոր, այլ մշտնջենական պատարագին` սրա վրա Մորթվածին է հավատում Եկեղեցին, ուստի Տիրոջից հրամայվեց զենման նույն խորհուրդը կատարել միշտ, անդադար, մինչև Նրա երկրորդ հայտնությունը:
Ահա հարություն Առածի վրա մնում են մեխերի տեղերը, տեգի խոցվածքը: «Այդ ի՞նչ վերքեր են քո ձեռքերի մեջ» [Զաք. 13, 6],- մարգարէի միջոցով հարցումին պատասխանում է. «Սրանք այն վերքերն են, որ ես ստացել եմ իմ սիրելիի տանը» [Զաք. 13, 6]: Նաեւ Նրա` աշխարհ գալու մասին է ասվում. «Նայեցին, ում որ խոցեցին» [Յովհ. 19,37]. ուրիշ ի՞նչ, եթե ոչ այս սուրբ Պատարագի մշտնջենավորության ու հավիտենականության մասին է ասում այս խոսքը հավատացողներին: Քանի որ անմահ է հավաստի զոհը, անմահ է ու միշտ կենդանի: Քանի որ «Աստված Հոր մոտ է եւ առանց կասկածի մարդ է երկրում, եւ նույն` Աստված Հոր մոտ»: Եւ ինչպես որ ճշմարիտ Աստված է` անպարագրելի ու անբավ, որ մարմնով պարունակվեց Կույսի արգանդում և մարդկորեն ծնվեց. ըստ որում ծնողն աստվածածին է, իսկ Ծնվածը` անպարագրելի ու անբավելի Աստված, այնպես էլ [հարկ] է Նրան համբույրով հաղորդվել եւ մարմնով Նրա մահվամբ մկրտվել:
Որ այս խաչը Աստծո խաչ է, խաչ Ելածը` անմահ, անպարագրելի ու անբավ Աստված, ոչ մի տարակույս չկա: Քանի որ եթե առժամանակյա եւ ոչ անմահ զոհ պատարագվեր այստեղ, ապա ժամանակավոր կլիներ նաև Նրա` խաչ ելնելը: Ապա ուրեմն ճշմարտապես անմահի պատարագ, զոհի զոհաբերման տեղ եւ սեղան է այն: Եւ ո՞ւր արդյոք, եթե ոչ սրա վրա է Նա, Ում ահից դողում են երևելիներն ու աներևույթները, սարսափած փախչում են դեւերն ու խավարի բոլոր իշխանությունները:
Այսուհետև հոգու` իբրև մարմնի աչքերով հայտնապես տեսնելով` հավատացի. իբրեւ թե հենց այժմ Հոր Միածինը սրա վրա բազկատարած մեխված երեւ
աց: Կարծես տակավին փրկական սուրբ արյան ցողը կենարար կողից մեր աչքերի առջև ցայտելով` աներևույթ հրաշքով փրկագործում է բանական հողը:
Սակայն դեռևս ամեն ինչ չէ, որ տեսնում ենք հնազանդված Նրան, «Ով ամեն բան հնազանդեցրեց գործով» [Եբր. 2,8]: Ուրեմն «մինչև ամեն բան լրվի» ասելով` հնազանդություն պետք է իմանալ, ուրեմն եւ` փրկություն: Եւ փրկություն ասելով` ամենքի փրկագործությունը, ինչպես գաղատացիներին ասաց. «Ձեր աչքերի առաջ Հիսուս Քրիստոս նկարագրվեց խաչը ելած» [Գաղ. 3,1]: Դուք, որ չեք կամենում հետեւել խաչին, այլ կերպ եք խորհում, քանի որ ուր խաչն է, այնտեղ է Խաչվածը, իսկ ուր խաչն ու Խաչվածն են, այնտեղ էլ խաչելությունն է:
Արդ, եթե խաչելության մասին լսողը եւ հավատացողը ականատես է ասվում, ուրեմն ուր ականատեսի խաչն է, ինչպե՞ս նրա առջեւ չի լինի խաչելությունը նույն հավատով: Արդ, ուրեմն խաչ ասելով` այստեղ Գողգոթա ենք հասկանում, Գողգոթա ասելով` խաչելություն, խաչելություն ասելով` զոհաբերություն ենք հասկանում, իսկ սրանով` փրկագործություն: Գողգոթա-գագաթը կառափնատեղին է, և այնտեղ է թաղված առաջին մարդը: Եվ ամեն բան այնտեղ է, քանզի գագաթը ցույց է տալիս սրա բարձրությունը, և կառափնատեղին` սրա ձևը, դրա հետ միասին` նաև թաղումը, քանզի փայտով վիրավորված Ադամը նրանով իսկ ընկնելով` մեռավ: Եւ երկնային Ադամը, գթասիրաբար կամենալով նորագործել այստեղ թաղված ծառայի եւ նախահուր փրկությունը, հավիտենական արդարությունը բերեց` նման մարմնով լուծելով նրա մեղքը եւ մարմնով ճաշակելով մահը` սպանեց նրա մահը եւ Գողգոթա անվանվածը երկինքներից վեր բարձրացրեց:
Եւ մեղքի պատճառ անսուրբ փայտը փրկության պատճառի եւ սրբություն սրբոցի, սպանման տեղը` կենագործման տեղի, թաղումը` սքանչելի հարության փոխարկեց: Եւ փրկութեամբ մեղքի պատճառը վերացրեց, այն երկինքների երկինք եւ փառքի աթոռ դարձրեց եւ հավիտյան այնտեղ բնակվեց: Սրա պատիւը արդարապես ճանաչելը հավատն է հանդերձեալի նկատմամբ:
Իրենց բարեպաշտությունը ցույց տալու համար աստվածասեր թագավորներն ու մեծահարուստները, կամենալով զարմանալի ցույց տալ սրա պատիւը եւ որպեսզի մանկամիտ մարդկանց ձգեն` փափագելու այն, թանկագին քարերով զարդարեցին ու գեղեցկացրին այն` սրա պատիւը սոսկալի ցույց տալով: Մինչդեռ սա գերագույն, աստվածային, երկնային փառքով է զարդարված և սպասավորվում ու պաշտվում է հրեշտակների յոթնարփյան դասերի կողմից, որոնք իրենց Տիրոջն են տեսնում սրա վրայ: Այն բազմաչյա սերովբեներով ու վեցթեւյան քերովբեներով է շրջապատված, որոնք իմանալի ձայներով անդադար երեքսրբյան սրբասացությունն են երգում սրա վրայ բարձրացած Աստծուն: Քանզի բոլոր աներեւույթներից հավատի հաստատուն նշան երեւեցնող աւրինակ է, Աստուծո ամենիմաստ առաջնորդ: Հին Աւրենքի խորանում քերովբեներն Աստծո հրամանով պատվում էին քավության սեղանը եւ հովանի էին լինում նրան, որի վրայ անբան ողջակեզների արյունն էր հեղվում: Այնտեղ նախապես ակներև աւրինակով սրա պատիվը ցույց տրվեց:
Երկնայինների սեղան այս խաչը երկրավորներիս կողմից խոստովանվում է ճշմարիտ քավարան: Եւ այս սեղան-խաչի եղջիւրները երկնային սուրբ Գառի` Աստծո Որդու դաստակների մեխերի փորվածքներից հոսած արյունից կարմիր ներկվեցին: Եւ մենք` երկրավորներս, սրա վրա այսպիսի փրկության համար մեր աղքատիկ խոսքով կցորդվելով մաքրագույն երջանիկ հոգիներին, մեր փրկության համար գովասանք հատուցենք այս փառավորեալ աստվածազոր սուրբ նշանին:
Աւրհնյա՛լ ես, աստվածազարդ քրիստոսապսակ սուրբ փա՛յտ, որ միակն ես անշունչների եւ շնչավորների, կենդանիների ու անկենդանների մեջ, որ անճառելի շնորհի հասնելով` փառավորվեցիր, որի համար էլ բանական էակներիս կամավոր երկրպագությունն ես պահանջում:
Աւրհնյա՛լ ես, քրիստոսապսակ սուրբ փա՛յտ, որ երկրի վրա բուսած լինելով` քեզ վրա իբրեւ պտուղ կրեցիր Անկրելիին եւ գերագույն երկինքների կամարների ծայրերը բարձրացար, լցրեցիր երկինքն իսկ, համայն երկնքի ու երկրի խորքերը, որ ծաղկեցիր իսրայելյան ազգի մեջ, եւ քո Պտղով լցվեց համայն տիեզերքը:
Աւրհնյա՛լ ես, աստվածազարդ սուրբ փա՛յտ, որ բուսելով երկրում` մեզ մոտեցրիր Եդեմում գտնվող եւ քերովբեների ու սերովբեների բոցեղեն սրերով շրջափակված փայտը եւ մահվան իշխանության տակ ընկածներիս համար ձրի կենդանություն ծաղկեցնելով` կյանքի փայտ դարձար:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, քանզի ինչպես առաջին փայտն իր գեղեցիկ ու քաղցր պտղով մահվան առիթ եղավ` հրապուրելով ադամածին կույսին, Կույսից ծնված [նոր] Ադամը քեզ վրա դառնություն ճաշակելով` կյանք պարգեւեց մարդկանց:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ մեր գլորված նախահորը բարձրացնող ցուպ եւ հաստատող գավազան եղար: Որի համար էլ մարգարեն նրա անունով գոհության խոսքեր է ասում Փրկողին. «Քո ցուպն ու գավազանը կմխիթարեն ինձ» [Սաղմ. ԻԲ 4]: Իմաստունը նույնպես, իր հոգու աչքերը նրան հառելով, ասում է. «Կենաց փայտ է նրանց համար, ովքեր ապավինում են նրան եւ վստահութեամբ հենվում նրա վրա» [Առ. Գ 18]:
Աւրհնյա՛լ ես, կենա՛ց փայտ, իմանալի տապա՛ն, որ այս կենցաղի խեղդող ծովի ծփացող ալիքների միջից քեզ ապավինած հոգիներին թեթեւորեն դեպի երկինք ես բարձրացնում` բաց ունենալով Քո վերնատան դուռը` սուրբ եւ տերունական կողը, որի վրա Տերդ արձակված հրեշտակի` շյուղաբեր աղավնու փոխարեն բացված իմանալի ձեղունով մարդկային սուրբ բանական հոգին Հորը ավանդեցիր բարբառովդ, որը ձիթենու ճյուղը` որդեգրության պայմանն առած` բերում է մարդկային ազգին:
Աւրհնյա՛լ ես, աստվածազարդ սուրբ փա՛յտ, ճշմարիտ տո՛ւնկ, որ քեզնից կախված գառով ոչ միայն Իսահակը, այլ Ադամի բոլոր ծնունդները փրկվեցին մահից:
Աւրհնյա՛լ ես, կենա՛ց փայտ, դեպի երկինք տանող իմանալի սանդո՛ւղք, որով զվարթունների դասերը մշտապես երկիր են իջնում եւ ելնում, եւ Տերը քեզ վրա հաստատվեց, որը Հակոբը հեռվից տեսավ եւ հրաշքից սոսկալով` Քո տեղը երկնքի դուռ, իսկ Բեթելը Աստծո տուն անվանեց:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ քո խորհրդով Եգիպտոսում մորթված գառնուկների արյունով պատած դռներով, որպես դեպի երկինք տանող մուտքով, իբրեւ աւրինակ տիեզերքի անդրանկի` Ադամի, փրկվեցին Իսրայելի անդրանիկները: Որից հոգիներն [առավել] քան մարմինները վերցնելով` ողորմեցիր [և դարձրիր] դեպի Քո ժառանգությունը, ուր կաթ ու մեղր է բխում:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ քո խորհրդով [Մովսեսը] ջրից վերցված գավազանով ջրերին հարվածելով` փոխեց դրանց բնույթը եւ կարծրացրեց դրանք, եւ ժայռին հարվածելով` հոսեցրեց այն, եւ բազուկներն իբրև խաչ տարածելով` մարտում հաղթեց Բելիարին:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, ամպանման սյուն, որ անտանելի լույսին ու հրին քեզ վրա կրելով` քեզ հետևողներիս մշտապես դեպի երկնային քաղաք ես առաջնորդում եւ լուսավորված պահում:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի տապանա՛կ, երկնային մանանայով լցված ոսկյա սափոր, հրաշաբեր գավազան` ծաղկով պայծառացած: Միաժամանակ եւ իրար հարմարեցված երկու տախտակ, քեզ վրա դրոշմվեց անճառելի Բան Աստված, եւ դու քեզ վրա վերցնելով` կրեցիր Աստվածութեամբ միավորված տերունական սուրբ մարմինը:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի քարեղեն և քառանկյուն տախտա՛կ, որի վրա ոչ թե մատներով տասնաբանյան դրոշմեց Աստված, այլ Սինայի փոխարեն Սիոնից Ինքը` անպարագրելի Աստված, ամբողջ աշխարհին շնորհեց ճշմարիտ աստվածճանաչողությունը:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի գավազա՛ն, որ չոր լինելով` նույն պահին դալարեց ոչ թե արքայական կաղնին, այլ ամենքի Թագավորը, որ անթառամ եւ երկնային ծաղիկ ծաղկեցրիր, եւ ոչ միայն այս, այլ նաեւ փրկական ջրի ու արյան կենդանի աղբյուր բխեց քո ծայրից, որով լցվեց ամբողջ տիեզերքը:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, քեզ Հիսուս Ինքը Իր վրա վերցրեց, որպեսզի մինչեւ արեգակի մայր մտնելն իսպառ սպանի թագավորող մեղքը, եւ կախվեց քեզնից` թեւավորիցդ, որին գիրը երկճյուղ է անվանում:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ Հաբելի փոխարեն Կույսի Որդին քեզ վրա մեխեց ծնոտը, որով [առաջին մարդը] ճաշակել էր դառնությունն ու մահը, որին զգետնելով` սպանեց:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ այս կյանքի հորձանուտի մեջ պտտվողներիս կարթի նման բռնելով` մահվանից կյանքի ձգեցիր, որ իմանալի վիշապին կորցնող կարթ եղար` նրա քիմքի մեջ ընկնելով:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի աշտանա՛կ` ամեն մի ոսկուց պատվական, որ իմանալի Լույսին քեզ վրա ունենալով` յոթ ճառագայթների փայլմամբ աշխարհի լույս եղար:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ սեղան եղար հրեղեն հացին, որին բարձրացնելու համար սերովբեն ունելիի կարիք ուներ:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ վերագույն մորենու` Կույսի մեջ բնավորվեցիր հրաշքով: Եվ նրա մարմինն ու զգայարանները դիմացան հրին` հրաշալի ցամաքություն հանդես բերելով. այն հյութի եւ դալարագեղ թփի դիմանալը աննյութական հրին պատկառանքի ու զարմանքի տեղի է տալիս: Իսկ քո հույժ դյուրակեզ չորությունը իմանալի բորբոքուն քուրայից հրագույնն առավ, հրախառն սուրբ արյան հոսմամբ իջավ քեզ վրա, իսկ դու անկեզ պահվեցիր, առավել բարձր ես հրաշքից: Որի համար և նա` Կույսը, ով իր որովայնում կրեց այդ հուրը, կամավորապես քեզ երկրպագեց: Քանզի անտանելի, արյունոտ հրի ահավորությունից այն ժամանակ բոլոր տարերքները, միաժամանակ նաեւ երկիրն իր վրա գտնվողներով հանդերձ, երկինքը եւ նրանք, որ երկնքում են` հրեշտակները, սասանվեցին, մինչեւ իսկ կքակտվեին, եթե չնայեին, չկրեին ամեն բան կրող Հրին:
Լուսինը, ավելի ցած գտնվելով, ներքևում գտնվողներին երեւութապես իր արյունը բերեց, իսկ Անփոփոխի անվանակիրը` արեգակը, իմանալի ծայրագույն պատվով հնար մտածեց չբերել իր հուրն ու լույսը, նա պատկառանքի քող գցեց, որովհետև ճշմարտությունը թագավորելու ժամանակ պիտի լռի ամեն մի կարծեցյալ զորություն, որ հույժ համբավված է այս աշխարհում:
Ո՜վ փայտի շնչի հրաշքին. իսկ դու Լիբանանից մի ձողիկ, չոր փայտ, կրելով ամենը` արյունը, հուրը և լույսը, և նույնությամբ ամբողջ պահելով, ելքդ, փա՛յտ, մի կողմ չդրեցիր:
Ո՜վ հրաշքին, երկնքում անմարմնասեր լուսատուն` արյուն, երկրավոր եւ մարմնասեր արյունը քեզ վրա` լույս եւ հուր, որ նշանակում է Աստվածությունը` երկրում, եւ մարդիկ` երկնքում, եւ հրի ու արյան` երկնքի` երկիր փոխադրության այս ահավոր հրաշքը նախապես ցույց տվեցիր մարգարեին:
Ո՜վ հրաշքին, երկնային հուրն ի վերուստ նայելով քեզ` ցայտող հրալից արյունիդ, կիզվելով հանգավ: Իսկ դու, փոքր-ինչ խռիվ չոր փայտ, քեզ վրա նույն հուրն ընդունելով` անկեզ մնացիր:
Ո՜վ հրաշքին, այդ ահավոր հրիդ երևույթից հաստակառույց երկիրը հիմքից սասանվեց դղրդալով, իսկ արձագանքը, ճեղքելով ժայռերը, պատռեց դրանք: Իսկ դու տունկի մի ճյուղ, չոր փայտ, մանավանդ եղեգի մի ծիղ, առանց ջախջախվելու ու անսասան մնացիր, հույժ բյուրապատիկ առավել ես հրաշքից:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, իմանալի հնձան, քանի որ քեզ վրա երկնային ողկույզը ճզմվեց, Նա, ով մեր կյանքի թշնամուն հնձանի պես կոխկռտեց և նրա մաղձը դուրս թափեց:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, իմանալի կամուրջ, որ մարդկանց մահվանից դեպի կյանք անցկացրիր:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, իմանալի մագաղաթ, քանզի քեզ վրա անջնջելիորեն գրվեց մեր ազատության ու որդեգրության կտակը, ոչ թե թանաքով և ոչ էլ մատներով, այլ որ անպատմելի է` Աստծո Որդու արյունով:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, կենարար սուրբ Հովվի իմանալի գավազան, քանի որ քեզնով ընտրվելով են զատվում Եկեղեցու անարատ գառները` ապականողից աներկյուղ, գազանից ապահով, ճակատին արված նշանով ազատվելով ապագա օրից և աստվածային բարկության սրից:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, անձայն բարեխա՛ւս, հրեշտակների նախատի՛պ, սրբություն Տիրոջ իմանալի փառքի՝ Եկեղեցու փառք, առաքեալների պարծանք, մարգարեների հանդիսադիր, մարտիրոսների պսակ, քահանաների շնորհաբաշխություն, վարդապետների հավատի սահման, թագավորների հաղթանակ, իշխաների քաջության հույս, քրիստոսասեր զորքերի առաջապահ, առաջամարտիկների քաջալերություն, նահատակների զորավիգ, վտանգվածների աւգնական, պարտվածների ապավեն, հալածվողների ապաստան, փախչողների պատսպարան, շվարածների խաղաղարար, նեղվածների լիացուցիչ, վշտացողների մխիթարություն, ցնծացողների գոհություն, մեծատուններին զգաստացնող, աղքատների անկողոպտելի գանձ, անզգամների զգաստություն, անկարգների խրատ, երիտասարդների պահապան, մանուկների դաստիարակ, ծերերի ժողովարան, ճանապարհորդողների առաջնորդ, հոգնածների հանգիստ, նավողների նավահանգիստ, մոլորվածների դարձ, տառապողների ապավեն հարկ, այրիներին հոգ տանող, որբերին խնամող, միայնացածների պարիսպ, ճգնավորների ժուժկալություն, ապաշխարողների իղձ, հիւանդացածների բժշկություն, դեւերին սարսափեցնող, հավատացեալների անձեռակերտ զենք, մեղավորների քավարան, անմեղների պահապան, ողջերի փրկարան, մեռածների հիշատակի հույս:
Արդ, ամեն բանով ամեն բանում աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ ամենի նորոգման ժամանակ, երբ ամեն բան հրով փոփոխվի, երբ ավարտվի այն ահեղ, մեծ ու երեւելի Աւրը, ուշացող Փեսայի երևալու ժամանակ` վերջին գիշերը, դու երկնայինների առջեւից ընթացող կարապետ եւ հրավիրակ, ավետիսը կբերես երկնավոր Թագավորի գալստյան: Այնժամ անմատույց լույսով լուսավորելով աշխարհի չորս ծագերը` ճառագայթարձակ կծագես արեւելքից` իսպառ լռեցնելով լուսատուների կարծեցեալ ճաճանչները: Անտանելի փառքի լույսն այնժամ քեզ վրա կերեւա` ի հանդիմանություն անհավատների եւ ի պարծանք հավատացյալների, ի դատապարտություն անսուրբների եւ ի գովություն բարեգործների: Եւ հարություն առած սուրբերին Քրիստոսով կենդանիների` Փեսայի լուսազգեստ բարեկամների հետ միասին հարսանեաց հանդես կհրավիրես: Իսկ մոլորվածների ու ծույլերի համար, որոնք չեն երկրպագում քեզ, անլույս ու հարակեզ հնոց կդարձնես հուրը, որով աջ ու ձախ կողմերի պիտի բաժանվեն: Եվ երբ ամեն ոք, ով մաքրութեամբ իրեն արժանի դարձրեց, պսակվի, եւ նա, ով անփույթ գտնվեց իր փրկության նկատմամբ, օգնության կարիք ունենա, երբ կհասկանան, որ Համագոյակցի` ամենքի Հորը հնազանդվելը Որդու մարդեղությունն է քեզ վրա հնազանդվելու չափ, Աստված կլինի ամեն բան ամեն բանում:
Երբ ամեն բան ավարտվի, այնժամ բոլորի կողմից պիտի խոստովանվես փրկության մեն միակ գործիք` քրիստոնյաների պարծանքի եւ Քրիստոսի փառքի համար:
Այստեղ մեր Տիրոջ եւ Փրկչի` Հիսուս Քրիստոսի այս պայծառացյալ եւ պատվական սուրբ նշանով ավարտում եմ խոսքս. Նրան փառք հավիտյանս. ամեն:
Քանի որ մեր առջեւ գտնվողը աւրինակ չէ, այլ աւրինակի ճշմարտություն, եւ ո՛չ խորհրդով պատվանդան միայն, այլ նաեւ տաճար, սեղան եւ աթոռ: Այս սրբությունն իսկապես Աստծո ոտքերի պատվանդան է, իսկ իմանալի սուրբ լեռը` դիտանոց. այդպես է թարգմանվում Սիոնը: Որի համար էլ սուրբ, կատարյալ հավատի բոլոր մանուկներին երկրպագության հորդոր ենք անում: Քանի որ ճշմարիտ աստվածաւրհնությունն ու երկրպագությունն այս է. եղբայրնե՛ր, եկեք երկրպագե՛նք երիցս փափագելի ու քրիստոսազարդ այս սուրբ Նշանին: Քանի որ սա մեզ համար առիթ է` փոխվելու մահվանից կյանք, կյանք, որն անցավոր ու երկրավոր չէ, այլ անվախճան է, անճառելի ու անմատչելի: Որ առավել է, քան հրեշտակական բարերջանկությունը` ըստ Ավետարանի խոսքի: Քանզի սա մեզ մարմնի դյուրություններից եւ այն ամենից, ինչ աշխարհում կա, հետ է պահում առանց իղձի, եւ սա է մեր փրկության պատճառը այն ախտերից, որ հաստատվել են մեր հոգում:
Արդ, մեր այսքան եւ այսպիսի բարիքների համար ինչպիսի՜գոհություն պիտի հայտնենք: Որքան մեր կարողությունն է, գովասանական երգերով միշտ խոնարհվելով` երկրպագե՛նք: Եւ երբ խոնարհվենք, հեռու վանենք ծանր ու թմրեցնող ամեն մի խորհուրդ, հոգու հստակ տեսությամբ թեթեւացած` արժանանանք երկնային խորհուրդի եւ դեպի բարձրագույնը բարձրանանք:
Քանի որ ոչ թե փոքր բան կամ այդ տեսանելին է մեր առջեւ, այլ որ դրանով ու դրա մեջ մեծն ու հրաշալին է ծածկված, հիացնող ահավոր զորությունը: Քանի որ կրկնակի եւ ոչ թե մեկն է դրա զորությունը:
Թեեւ հողից աճած բույսի տունկ` փայտ է երեւում մեզ, սակայն նրա մեջ է այն, որ երկիրը, միաժամանակ նաև ամբողջ երկինքը կրելու զորություն ունի, որին մոտենալ կամեցողը հարկ է, որ հույժ մաքուր լինի: Քանի որ եթե երկնքի բուն Մաքրագույնի առջև սերովբեները թեւերով երեսները ծածկած են կանգնում, ապա անարգներիցս եւ հողանյութներիցս որքա՜ն արժանավոր մաքրություն է պահանջվում:
Սակայն ինձ փոքր չի թվում հիանալը անունների այլափոխությամբ, որ զանազանվում է չորս եղանակով` բնական, մասնավոր, ձևական եւ իմացական: Բնականն այն է, որ փայտը նույնանուն է ասվում, մասնավորն այն է, որ միայն իրեն է հատուկ, աւրինակ` կիպարիս, ձեւականը` որ խաչն իբրեւ սպանության գործիք է հաստատված, իսկ իմացականը` վեր, քան ամեն մի խոսք` աստվածախաչ է այն եւ կյանքի գործիք:
Ո՞վ չի սքանչանա այս ասածներիս վրա` թե սպանման գործիքը միաժամանակ եւ կյանքի գործիք է: Սրա ձևը դեպի մահ է նայել տալիս, իսկ սրա զորությունը` դեպի կյանք: Որովհետեւ բնութենակից է այն տունկին, որով մահն է, թեեւ ոչ տեսակով, եւ կրում է այն տունկի զորությունը, որով կյանքն է, թեեւ ոչ բնությամբ: Քանի որ ճշմարիտ Կյանքը, մերձենալով սրան, վատթար զորությունը` մահը, փոխեց լավի` կյանքի, որովհետև կյանք է պարգևում այն ամենին, ինչին մոտենում է:
Խավարի դեմ լույս ունեմ այդ, որով ճշմարտվում է Աստծո խաչ լինելը: Եվ աստվածախաչ անվանելով այդ, ո՜վ աստվածասերներ, մի՛ ամաչեք, քանի որ այն պարծանքների պարծանք է մեզ համար ըստ Պողոսի. «Ո՛վ Տիմոթեոս, ամոթ մի՛ համարիր վկայել մեր Տեր Հիսուսին, այլ մասնակի՛ց եղիր ավետարանելու Աստծո զորությունը, որ մեզ փրկեց» [Բ Տիմ. 1,8]: «Որովհետև կորստյան մատնվածների համար խաչի քարոզությունը հիմարություն է, իսկ մեզ` փրկվածներիս համար` Աստծո զորություն» [Ա Կոր. 1,18]: Եվ` «Ես եւս ամոթ չեմ համարում Աստծուն ավետարանելը, քանի որ այն Աստծո զորությունն է` ի փրկություն բոլոր հավատացյալների» [Հռ. 1,16]: Ապա ուրեմն սա ոչ թե ամոթ է մեզ, այլ պարծանքների պարծանք, քանի որ մեր աստվածազոր փրկությունն է:
Զվարթունը Տիրոջ գերեզմանի մոտ մարդկորեն խորհող տրտմած կանանց սփոփեց. «Փրկչի՞ն եք փնտրում, ո՛վ կանայք, խաչ ելածի՞ն, հարություն առավ» [Մարկ. 16,6]: Նրանցից, իբրեւ Աստծուն հույժ մերձ գտնվողներից ու վեհերից, մեզ պետք է ուսանել գիտություն եւ բարեպաշտություն` նրանցից աւրինակ առնելով:
Իսկ ո՞վ արդյոք առաքյալի պես սրան կասի զորություն աստվածային սուրբ զորությունից, քանզի հեթանոսները ոչ մի զորություն ճշմարիտ Աստծունը չեն համարում, նույնիսկ ձյան սառեցնելն ու կրակի այրելը, մինչդեռ միակ Ճշմարտի մեջ է ամենայն զորություն:
Սա նշանն է Աստծո` մարդկանց հանդեպ սիրո. ինչպես աստվածային Գիրքն է ասում. «Աստված Իր` մեր հանդեպ սերը հայտնեց. մենք մեղավոր էինք, Քրիստոս մեզ համար մեռավ» [Հռ. 3, 8]: Եւ` «Աստված այնքան սիրեց մարդկանց, մինչև Իր Միածին Որդուն տվեց» [Հովհ. 3, 16]: Եւ՝ «Նրա` մեր նկատմամբ սերը նրանով երևաց, որ Իր անձը դրեց մեզ համար» [Եփես. 5, 2]: Եւ` «Ոչ ոք չունի այնպիսի սեր, որ իր անձը դնի իր բարեկամի համար, ինչպես որ ես եմ դնում իմ անձը» [Յովհ. 15, 13],- վկայում է Տերը: Արդ, Նա, Ով Իր անձը դրեց սրանո՛վ դրեց, սրա՛ վրա դրեց եւ տակավին սրա վրա է ու չի բաժանվում սրանից:
Ուրեմն հիրավի, ինչպես ասվեց, Աստծո զորությունն է սա. թեև սրա վրա Գամվածը մարմնով իջեցվեց վրայից, սակայն Գամվածի զորությունը նաեւ այսաւր է սրան միացած: Քանի որ ով հաճեց սրա վրա բնակվել, սրանից չբաժանվեց, այլ բնակվեց, բնակվում է եւ պիտի բնակվի:
Այսուհետեւ արժանանանք հաղորդվելու սրան` համբուրելով այն ոչ իբրեւ սոսկ խաչ, այլ իբրեւ նույն Իրեն` այստեղ գամված Աստծո ահավոր զորությունը: Որովհետև իսկապես այստեղ է Նա, որովհետև ով սրա վրա էր, այժմ էլ սրա վրա է եւ սրա վրա պիտի լինի մինչև հավիտյան: Եվ եթե Հնի ու աւրինակի ժամանակ այսպես է ասում. «Այս է հանգստավայրն իմ հավիտյանս հավիտենից, սրա վրա պիտի բնակվեմ, որովհետև հավանեցի սա» [Սաղմ. 131,14], որքա՜ն ավելի Նորում եւ ճշմարիտում այսպես կլինի:
Ասվում է. «Լեռը, որի վրա բարեհաճեց բնակվել Աստված, եւ Տերն իսկ բնակվելու է այնտեղ հավիտյան» [Սաղմ. 67,17]. այս խոսքը հեռու չէ իմ ասածից: Նույնը նաև սաղմոսի հաջորդ տողն է ցույց տալիս` անվանելով այն Աստծո կառք, որ ելավ բարձունքները` գերյալներին փրկելու. այն բնությունը, որ ոչ մի կառքի կարիք չուներ:
Ասվում է, թե քառադեմ էր կառքը, այս կառքը նույնպես քառադեմ է` խաչակառք, որի վրա բարձրացավ Էմմանուելը եւ ստուգապես կառավարելով` ավար առավ գերվածներին: Սակայն չի ասվում, թե կառքը տեր չունի, այլ` որ Տերը սրա վրա է: Որպեսզի ցույց տա, թե Իր` երկինք ելնելուց հետո այս կառքը երբեք չդատարկվեց եւ թափուր չմնաց եւ հավիտյան թափուր չի մնալու, այլ լի եւ զեղուն ելնումով հավիտյան չի դատարկվելու: Որովհետև ո՛չ թե ժամանակավոր, այլ մշտնջենական պատարագին` սրա վրա Մորթվածին է հավատում Եկեղեցին, ուստի Տիրոջից հրամայվեց զենման նույն խորհուրդը կատարել միշտ, անդադար, մինչև Նրա երկրորդ հայտնությունը:
Ահա հարություն Առածի վրա մնում են մեխերի տեղերը, տեգի խոցվածքը: «Այդ ի՞նչ վերքեր են քո ձեռքերի մեջ» [Զաք. 13, 6],- մարգարէի միջոցով հարցումին պատասխանում է. «Սրանք այն վերքերն են, որ ես ստացել եմ իմ սիրելիի տանը» [Զաք. 13, 6]: Նաեւ Նրա` աշխարհ գալու մասին է ասվում. «Նայեցին, ում որ խոցեցին» [Յովհ. 19,37]. ուրիշ ի՞նչ, եթե ոչ այս սուրբ Պատարագի մշտնջենավորության ու հավիտենականության մասին է ասում այս խոսքը հավատացողներին: Քանի որ անմահ է հավաստի զոհը, անմահ է ու միշտ կենդանի: Քանի որ «Աստված Հոր մոտ է եւ առանց կասկածի մարդ է երկրում, եւ նույն` Աստված Հոր մոտ»: Եւ ինչպես որ ճշմարիտ Աստված է` անպարագրելի ու անբավ, որ մարմնով պարունակվեց Կույսի արգանդում և մարդկորեն ծնվեց. ըստ որում ծնողն աստվածածին է, իսկ Ծնվածը` անպարագրելի ու անբավելի Աստված, այնպես էլ [հարկ] է Նրան համբույրով հաղորդվել եւ մարմնով Նրա մահվամբ մկրտվել:
Որ այս խաչը Աստծո խաչ է, խաչ Ելածը` անմահ, անպարագրելի ու անբավ Աստված, ոչ մի տարակույս չկա: Քանի որ եթե առժամանակյա եւ ոչ անմահ զոհ պատարագվեր այստեղ, ապա ժամանակավոր կլիներ նաև Նրա` խաչ ելնելը: Ապա ուրեմն ճշմարտապես անմահի պատարագ, զոհի զոհաբերման տեղ եւ սեղան է այն: Եւ ո՞ւր արդյոք, եթե ոչ սրա վրա է Նա, Ում ահից դողում են երևելիներն ու աներևույթները, սարսափած փախչում են դեւերն ու խավարի բոլոր իշխանությունները:
Այսուհետև հոգու` իբրև մարմնի աչքերով հայտնապես տեսնելով` հավատացի. իբրեւ թե հենց այժմ Հոր Միածինը սրա վրա բազկատարած մեխված երեւ
աց: Կարծես տակավին փրկական սուրբ արյան ցողը կենարար կողից մեր աչքերի առջև ցայտելով` աներևույթ հրաշքով փրկագործում է բանական հողը:
Սակայն դեռևս ամեն ինչ չէ, որ տեսնում ենք հնազանդված Նրան, «Ով ամեն բան հնազանդեցրեց գործով» [Եբր. 2,8]: Ուրեմն «մինչև ամեն բան լրվի» ասելով` հնազանդություն պետք է իմանալ, ուրեմն եւ` փրկություն: Եւ փրկություն ասելով` ամենքի փրկագործությունը, ինչպես գաղատացիներին ասաց. «Ձեր աչքերի առաջ Հիսուս Քրիստոս նկարագրվեց խաչը ելած» [Գաղ. 3,1]: Դուք, որ չեք կամենում հետեւել խաչին, այլ կերպ եք խորհում, քանի որ ուր խաչն է, այնտեղ է Խաչվածը, իսկ ուր խաչն ու Խաչվածն են, այնտեղ էլ խաչելությունն է:
Արդ, եթե խաչելության մասին լսողը եւ հավատացողը ականատես է ասվում, ուրեմն ուր ականատեսի խաչն է, ինչպե՞ս նրա առջեւ չի լինի խաչելությունը նույն հավատով: Արդ, ուրեմն խաչ ասելով` այստեղ Գողգոթա ենք հասկանում, Գողգոթա ասելով` խաչելություն, խաչելություն ասելով` զոհաբերություն ենք հասկանում, իսկ սրանով` փրկագործություն: Գողգոթա-գագաթը կառափնատեղին է, և այնտեղ է թաղված առաջին մարդը: Եվ ամեն բան այնտեղ է, քանզի գագաթը ցույց է տալիս սրա բարձրությունը, և կառափնատեղին` սրա ձևը, դրա հետ միասին` նաև թաղումը, քանզի փայտով վիրավորված Ադամը նրանով իսկ ընկնելով` մեռավ: Եւ երկնային Ադամը, գթասիրաբար կամենալով նորագործել այստեղ թաղված ծառայի եւ նախահուր փրկությունը, հավիտենական արդարությունը բերեց` նման մարմնով լուծելով նրա մեղքը եւ մարմնով ճաշակելով մահը` սպանեց նրա մահը եւ Գողգոթա անվանվածը երկինքներից վեր բարձրացրեց:
Եւ մեղքի պատճառ անսուրբ փայտը փրկության պատճառի եւ սրբություն սրբոցի, սպանման տեղը` կենագործման տեղի, թաղումը` սքանչելի հարության փոխարկեց: Եւ փրկութեամբ մեղքի պատճառը վերացրեց, այն երկինքների երկինք եւ փառքի աթոռ դարձրեց եւ հավիտյան այնտեղ բնակվեց: Սրա պատիւը արդարապես ճանաչելը հավատն է հանդերձեալի նկատմամբ:
Իրենց բարեպաշտությունը ցույց տալու համար աստվածասեր թագավորներն ու մեծահարուստները, կամենալով զարմանալի ցույց տալ սրա պատիւը եւ որպեսզի մանկամիտ մարդկանց ձգեն` փափագելու այն, թանկագին քարերով զարդարեցին ու գեղեցկացրին այն` սրա պատիւը սոսկալի ցույց տալով: Մինչդեռ սա գերագույն, աստվածային, երկնային փառքով է զարդարված և սպասավորվում ու պաշտվում է հրեշտակների յոթնարփյան դասերի կողմից, որոնք իրենց Տիրոջն են տեսնում սրա վրայ: Այն բազմաչյա սերովբեներով ու վեցթեւյան քերովբեներով է շրջապատված, որոնք իմանալի ձայներով անդադար երեքսրբյան սրբասացությունն են երգում սրա վրայ բարձրացած Աստծուն: Քանզի բոլոր աներեւույթներից հավատի հաստատուն նշան երեւեցնող աւրինակ է, Աստուծո ամենիմաստ առաջնորդ: Հին Աւրենքի խորանում քերովբեներն Աստծո հրամանով պատվում էին քավության սեղանը եւ հովանի էին լինում նրան, որի վրայ անբան ողջակեզների արյունն էր հեղվում: Այնտեղ նախապես ակներև աւրինակով սրա պատիվը ցույց տրվեց:
Երկնայինների սեղան այս խաչը երկրավորներիս կողմից խոստովանվում է ճշմարիտ քավարան: Եւ այս սեղան-խաչի եղջիւրները երկնային սուրբ Գառի` Աստծո Որդու դաստակների մեխերի փորվածքներից հոսած արյունից կարմիր ներկվեցին: Եւ մենք` երկրավորներս, սրա վրա այսպիսի փրկության համար մեր աղքատիկ խոսքով կցորդվելով մաքրագույն երջանիկ հոգիներին, մեր փրկության համար գովասանք հատուցենք այս փառավորեալ աստվածազոր սուրբ նշանին:
Աւրհնյա՛լ ես, աստվածազարդ քրիստոսապսակ սուրբ փա՛յտ, որ միակն ես անշունչների եւ շնչավորների, կենդանիների ու անկենդանների մեջ, որ անճառելի շնորհի հասնելով` փառավորվեցիր, որի համար էլ բանական էակներիս կամավոր երկրպագությունն ես պահանջում:
Աւրհնյա՛լ ես, քրիստոսապսակ սուրբ փա՛յտ, որ երկրի վրա բուսած լինելով` քեզ վրա իբրեւ պտուղ կրեցիր Անկրելիին եւ գերագույն երկինքների կամարների ծայրերը բարձրացար, լցրեցիր երկինքն իսկ, համայն երկնքի ու երկրի խորքերը, որ ծաղկեցիր իսրայելյան ազգի մեջ, եւ քո Պտղով լցվեց համայն տիեզերքը:
Աւրհնյա՛լ ես, աստվածազարդ սուրբ փա՛յտ, որ բուսելով երկրում` մեզ մոտեցրիր Եդեմում գտնվող եւ քերովբեների ու սերովբեների բոցեղեն սրերով շրջափակված փայտը եւ մահվան իշխանության տակ ընկածներիս համար ձրի կենդանություն ծաղկեցնելով` կյանքի փայտ դարձար:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, քանզի ինչպես առաջին փայտն իր գեղեցիկ ու քաղցր պտղով մահվան առիթ եղավ` հրապուրելով ադամածին կույսին, Կույսից ծնված [նոր] Ադամը քեզ վրա դառնություն ճաշակելով` կյանք պարգեւեց մարդկանց:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ մեր գլորված նախահորը բարձրացնող ցուպ եւ հաստատող գավազան եղար: Որի համար էլ մարգարեն նրա անունով գոհության խոսքեր է ասում Փրկողին. «Քո ցուպն ու գավազանը կմխիթարեն ինձ» [Սաղմ. ԻԲ 4]: Իմաստունը նույնպես, իր հոգու աչքերը նրան հառելով, ասում է. «Կենաց փայտ է նրանց համար, ովքեր ապավինում են նրան եւ վստահութեամբ հենվում նրա վրա» [Առ. Գ 18]:
Աւրհնյա՛լ ես, կենա՛ց փայտ, իմանալի տապա՛ն, որ այս կենցաղի խեղդող ծովի ծփացող ալիքների միջից քեզ ապավինած հոգիներին թեթեւորեն դեպի երկինք ես բարձրացնում` բաց ունենալով Քո վերնատան դուռը` սուրբ եւ տերունական կողը, որի վրա Տերդ արձակված հրեշտակի` շյուղաբեր աղավնու փոխարեն բացված իմանալի ձեղունով մարդկային սուրբ բանական հոգին Հորը ավանդեցիր բարբառովդ, որը ձիթենու ճյուղը` որդեգրության պայմանն առած` բերում է մարդկային ազգին:
Աւրհնյա՛լ ես, աստվածազարդ սուրբ փա՛յտ, ճշմարիտ տո՛ւնկ, որ քեզնից կախված գառով ոչ միայն Իսահակը, այլ Ադամի բոլոր ծնունդները փրկվեցին մահից:
Աւրհնյա՛լ ես, կենա՛ց փայտ, դեպի երկինք տանող իմանալի սանդո՛ւղք, որով զվարթունների դասերը մշտապես երկիր են իջնում եւ ելնում, եւ Տերը քեզ վրա հաստատվեց, որը Հակոբը հեռվից տեսավ եւ հրաշքից սոսկալով` Քո տեղը երկնքի դուռ, իսկ Բեթելը Աստծո տուն անվանեց:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ քո խորհրդով Եգիպտոսում մորթված գառնուկների արյունով պատած դռներով, որպես դեպի երկինք տանող մուտքով, իբրեւ աւրինակ տիեզերքի անդրանկի` Ադամի, փրկվեցին Իսրայելի անդրանիկները: Որից հոգիներն [առավել] քան մարմինները վերցնելով` ողորմեցիր [և դարձրիր] դեպի Քո ժառանգությունը, ուր կաթ ու մեղր է բխում:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ քո խորհրդով [Մովսեսը] ջրից վերցված գավազանով ջրերին հարվածելով` փոխեց դրանց բնույթը եւ կարծրացրեց դրանք, եւ ժայռին հարվածելով` հոսեցրեց այն, եւ բազուկներն իբրև խաչ տարածելով` մարտում հաղթեց Բելիարին:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, ամպանման սյուն, որ անտանելի լույսին ու հրին քեզ վրա կրելով` քեզ հետևողներիս մշտապես դեպի երկնային քաղաք ես առաջնորդում եւ լուսավորված պահում:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի տապանա՛կ, երկնային մանանայով լցված ոսկյա սափոր, հրաշաբեր գավազան` ծաղկով պայծառացած: Միաժամանակ եւ իրար հարմարեցված երկու տախտակ, քեզ վրա դրոշմվեց անճառելի Բան Աստված, եւ դու քեզ վրա վերցնելով` կրեցիր Աստվածութեամբ միավորված տերունական սուրբ մարմինը:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի քարեղեն և քառանկյուն տախտա՛կ, որի վրա ոչ թե մատներով տասնաբանյան դրոշմեց Աստված, այլ Սինայի փոխարեն Սիոնից Ինքը` անպարագրելի Աստված, ամբողջ աշխարհին շնորհեց ճշմարիտ աստվածճանաչողությունը:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի գավազա՛ն, որ չոր լինելով` նույն պահին դալարեց ոչ թե արքայական կաղնին, այլ ամենքի Թագավորը, որ անթառամ եւ երկնային ծաղիկ ծաղկեցրիր, եւ ոչ միայն այս, այլ նաեւ փրկական ջրի ու արյան կենդանի աղբյուր բխեց քո ծայրից, որով լցվեց ամբողջ տիեզերքը:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, քեզ Հիսուս Ինքը Իր վրա վերցրեց, որպեսզի մինչեւ արեգակի մայր մտնելն իսպառ սպանի թագավորող մեղքը, եւ կախվեց քեզնից` թեւավորիցդ, որին գիրը երկճյուղ է անվանում:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ Հաբելի փոխարեն Կույսի Որդին քեզ վրա մեխեց ծնոտը, որով [առաջին մարդը] ճաշակել էր դառնությունն ու մահը, որին զգետնելով` սպանեց:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ այս կյանքի հորձանուտի մեջ պտտվողներիս կարթի նման բռնելով` մահվանից կյանքի ձգեցիր, որ իմանալի վիշապին կորցնող կարթ եղար` նրա քիմքի մեջ ընկնելով:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, իմանալի աշտանա՛կ` ամեն մի ոսկուց պատվական, որ իմանալի Լույսին քեզ վրա ունենալով` յոթ ճառագայթների փայլմամբ աշխարհի լույս եղար:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ սեղան եղար հրեղեն հացին, որին բարձրացնելու համար սերովբեն ունելիի կարիք ուներ:
Աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ վերագույն մորենու` Կույսի մեջ բնավորվեցիր հրաշքով: Եվ նրա մարմինն ու զգայարանները դիմացան հրին` հրաշալի ցամաքություն հանդես բերելով. այն հյութի եւ դալարագեղ թփի դիմանալը աննյութական հրին պատկառանքի ու զարմանքի տեղի է տալիս: Իսկ քո հույժ դյուրակեզ չորությունը իմանալի բորբոքուն քուրայից հրագույնն առավ, հրախառն սուրբ արյան հոսմամբ իջավ քեզ վրա, իսկ դու անկեզ պահվեցիր, առավել բարձր ես հրաշքից: Որի համար և նա` Կույսը, ով իր որովայնում կրեց այդ հուրը, կամավորապես քեզ երկրպագեց: Քանզի անտանելի, արյունոտ հրի ահավորությունից այն ժամանակ բոլոր տարերքները, միաժամանակ նաեւ երկիրն իր վրա գտնվողներով հանդերձ, երկինքը եւ նրանք, որ երկնքում են` հրեշտակները, սասանվեցին, մինչեւ իսկ կքակտվեին, եթե չնայեին, չկրեին ամեն բան կրող Հրին:
Լուսինը, ավելի ցած գտնվելով, ներքևում գտնվողներին երեւութապես իր արյունը բերեց, իսկ Անփոփոխի անվանակիրը` արեգակը, իմանալի ծայրագույն պատվով հնար մտածեց չբերել իր հուրն ու լույսը, նա պատկառանքի քող գցեց, որովհետև ճշմարտությունը թագավորելու ժամանակ պիտի լռի ամեն մի կարծեցյալ զորություն, որ հույժ համբավված է այս աշխարհում:
Ո՜վ փայտի շնչի հրաշքին. իսկ դու Լիբանանից մի ձողիկ, չոր փայտ, կրելով ամենը` արյունը, հուրը և լույսը, և նույնությամբ ամբողջ պահելով, ելքդ, փա՛յտ, մի կողմ չդրեցիր:
Ո՜վ հրաշքին, երկնքում անմարմնասեր լուսատուն` արյուն, երկրավոր եւ մարմնասեր արյունը քեզ վրա` լույս եւ հուր, որ նշանակում է Աստվածությունը` երկրում, եւ մարդիկ` երկնքում, եւ հրի ու արյան` երկնքի` երկիր փոխադրության այս ահավոր հրաշքը նախապես ցույց տվեցիր մարգարեին:
Ո՜վ հրաշքին, երկնային հուրն ի վերուստ նայելով քեզ` ցայտող հրալից արյունիդ, կիզվելով հանգավ: Իսկ դու, փոքր-ինչ խռիվ չոր փայտ, քեզ վրա նույն հուրն ընդունելով` անկեզ մնացիր:
Ո՜վ հրաշքին, այդ ահավոր հրիդ երևույթից հաստակառույց երկիրը հիմքից սասանվեց դղրդալով, իսկ արձագանքը, ճեղքելով ժայռերը, պատռեց դրանք: Իսկ դու տունկի մի ճյուղ, չոր փայտ, մանավանդ եղեգի մի ծիղ, առանց ջախջախվելու ու անսասան մնացիր, հույժ բյուրապատիկ առավել ես հրաշքից:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, իմանալի հնձան, քանի որ քեզ վրա երկնային ողկույզը ճզմվեց, Նա, ով մեր կյանքի թշնամուն հնձանի պես կոխկռտեց և նրա մաղձը դուրս թափեց:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, իմանալի կամուրջ, որ մարդկանց մահվանից դեպի կյանք անցկացրիր:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, իմանալի մագաղաթ, քանզի քեզ վրա անջնջելիորեն գրվեց մեր ազատության ու որդեգրության կտակը, ոչ թե թանաքով և ոչ էլ մատներով, այլ որ անպատմելի է` Աստծո Որդու արյունով:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, կենարար սուրբ Հովվի իմանալի գավազան, քանի որ քեզնով ընտրվելով են զատվում Եկեղեցու անարատ գառները` ապականողից աներկյուղ, գազանից ապահով, ճակատին արված նշանով ազատվելով ապագա օրից և աստվածային բարկության սրից:
Աւրհնյա՛լ ես, սուրբ փայտ, անձայն բարեխա՛ւս, հրեշտակների նախատի՛պ, սրբություն Տիրոջ իմանալի փառքի՝ Եկեղեցու փառք, առաքեալների պարծանք, մարգարեների հանդիսադիր, մարտիրոսների պսակ, քահանաների շնորհաբաշխություն, վարդապետների հավատի սահման, թագավորների հաղթանակ, իշխաների քաջության հույս, քրիստոսասեր զորքերի առաջապահ, առաջամարտիկների քաջալերություն, նահատակների զորավիգ, վտանգվածների աւգնական, պարտվածների ապավեն, հալածվողների ապաստան, փախչողների պատսպարան, շվարածների խաղաղարար, նեղվածների լիացուցիչ, վշտացողների մխիթարություն, ցնծացողների գոհություն, մեծատուններին զգաստացնող, աղքատների անկողոպտելի գանձ, անզգամների զգաստություն, անկարգների խրատ, երիտասարդների պահապան, մանուկների դաստիարակ, ծերերի ժողովարան, ճանապարհորդողների առաջնորդ, հոգնածների հանգիստ, նավողների նավահանգիստ, մոլորվածների դարձ, տառապողների ապավեն հարկ, այրիներին հոգ տանող, որբերին խնամող, միայնացածների պարիսպ, ճգնավորների ժուժկալություն, ապաշխարողների իղձ, հիւանդացածների բժշկություն, դեւերին սարսափեցնող, հավատացեալների անձեռակերտ զենք, մեղավորների քավարան, անմեղների պահապան, ողջերի փրկարան, մեռածների հիշատակի հույս:
Արդ, ամեն բանով ամեն բանում աւրհնյա՛լ ես, սո՛ւրբ փայտ, որ ամենի նորոգման ժամանակ, երբ ամեն բան հրով փոփոխվի, երբ ավարտվի այն ահեղ, մեծ ու երեւելի Աւրը, ուշացող Փեսայի երևալու ժամանակ` վերջին գիշերը, դու երկնայինների առջեւից ընթացող կարապետ եւ հրավիրակ, ավետիսը կբերես երկնավոր Թագավորի գալստյան: Այնժամ անմատույց լույսով լուսավորելով աշխարհի չորս ծագերը` ճառագայթարձակ կծագես արեւելքից` իսպառ լռեցնելով լուսատուների կարծեցեալ ճաճանչները: Անտանելի փառքի լույսն այնժամ քեզ վրա կերեւա` ի հանդիմանություն անհավատների եւ ի պարծանք հավատացյալների, ի դատապարտություն անսուրբների եւ ի գովություն բարեգործների: Եւ հարություն առած սուրբերին Քրիստոսով կենդանիների` Փեսայի լուսազգեստ բարեկամների հետ միասին հարսանեաց հանդես կհրավիրես: Իսկ մոլորվածների ու ծույլերի համար, որոնք չեն երկրպագում քեզ, անլույս ու հարակեզ հնոց կդարձնես հուրը, որով աջ ու ձախ կողմերի պիտի բաժանվեն: Եվ երբ ամեն ոք, ով մաքրութեամբ իրեն արժանի դարձրեց, պսակվի, եւ նա, ով անփույթ գտնվեց իր փրկության նկատմամբ, օգնության կարիք ունենա, երբ կհասկանան, որ Համագոյակցի` ամենքի Հորը հնազանդվելը Որդու մարդեղությունն է քեզ վրա հնազանդվելու չափ, Աստված կլինի ամեն բան ամեն բանում:
Երբ ամեն բան ավարտվի, այնժամ բոլորի կողմից պիտի խոստովանվես փրկության մեն միակ գործիք` քրիստոնյաների պարծանքի եւ Քրիստոսի փառքի համար:
Այստեղ մեր Տիրոջ եւ Փրկչի` Հիսուս Քրիստոսի այս պայծառացյալ եւ պատվական սուրբ նշանով ավարտում եմ խոսքս. Նրան փառք հավիտյանս. ամեն:
samedi 14 octobre 2017
ԱՂԱՒԹՔ ԹԱՐԳՄԱՆԱՒՐԷՆ ՎԱՍՆ ՍՐԲԱԼՈՅՍ ԻՒՂՈՅՆ ՄԻՒՌՈՆԻ․ ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ
Աղաւթք մեկնաւրեն միւռոնի սրբալոյս իւղի մասին
19
Քանզի աւրհնաբանեալ միւռոնն այս, որ մարգարեն կանխաւ գրեթէ աղերսով էր խնդրում որպես աչքի լոյս, ըստ քերականականկազմութեան եւ ըստ Հոմերական ստուգաբանութեան նշանակում է ինձ մայր․ այսինքն լուծոյթ՝ մեր բնութիւնը զաւրապէս դէպի իրեն ձգող, որ հրաշալի մի փոխակերպմամբ լոյսի աւազանով լոյծ ջրերը դարձնում է կայուն, հաստատուն, եւ կաթը մածնող մակարդի նման՝ իր բնութեանն է վերափոխում ցնորական վայրագութիւնն իմ եւ լուանում է մշտահոս աղբիւրներով։
Միւռոնը մէկ այլ բառի համեմատ նշանակում է մառնամուտ, որը նույն միւռոնն է, այսինքն մթին, խաւարոտ, ծածկեալ կամ անտեսանելի․ տարաւրինակ չէ այս յորջորջումն այլաբանական, քանզի արդարեւ իրին համապատասխան անունն է որոշւում, որովհետեւ անքննելի եւ խորն է այս խորհուրդը, քան ամենայն սրբութիւն սրբոց։
Որովհետեւ ոչ թէ ջրի պէս աղտն է լոանում կամ հացի բնոյթով սիրտն է հաստատում, այլ նոր յատկութեամբ՝ զգայարանների վրայ բովանդակ տեառնագրւում է տնաւրինապէս, սակայն իր վերանցական անհասութեան պատճառաւ անքնին անուն ունի։
Քանզի ինչպէս ասւում, Աստուած իսկապէս անմատոյց լոյսի մէջ է, իսկ իր անսահման փառաւորութեամբ մեր ըմբռնումից անդին, անզննելի եւ փակ է մնում մեր իմացական բոլոր ձեռնարկմանց համար, նոյնպէս եւ այս ծորումը լուսէ, ճարտարաբան որոշ լեզուներից մռայլ է կոչւում՝ իբր մի անուն յաւելադրական, քանզի երկրածին բնութիւնն ի զաւրու չէ գիտենալու բնոյթը նրա։
Եւ աստուածային երկու անուններն էլ՝ տիրապէս եւ ճոխութեամբ է իր վրայ կրում․ քանզի կոչումն անուան Բարձրեալի նմանակերպելով՝ կրկնակի է յարգւում իւղս այս նուիրեալ ամենաբուրեան ազնիւ կնդրկաւ․ վասն զի, ըստ Մովսեսի՝ Մեր Աստուածը սպառող հուր է, եւ դարձեալ՝ լոյս է, ըստ Յովհաննէսի, ուստի եւ Եսային է ճշմարտապէս ակնարկում սրա մասին, ասելով՝ Եղիցի լոյսն Իսրայելի ի հուր։
Քանզի աւրհնաբանեալ միւռոնն այս, որ մարգարեն կանխաւ գրեթէ աղերսով էր խնդրում որպես աչքի լոյս, ըստ քերականականկազմութեան եւ ըստ Հոմերական ստուգաբանութեան նշանակում է ինձ մայր․ այսինքն լուծոյթ՝ մեր բնութիւնը զաւրապէս դէպի իրեն ձգող, որ հրաշալի մի փոխակերպմամբ լոյսի աւազանով լոյծ ջրերը դարձնում է կայուն, հաստատուն, եւ կաթը մածնող մակարդի նման՝ իր բնութեանն է վերափոխում ցնորական վայրագութիւնն իմ եւ լուանում է մշտահոս աղբիւրներով։
Միւռոնը մէկ այլ բառի համեմատ նշանակում է մառնամուտ, որը նույն միւռոնն է, այսինքն մթին, խաւարոտ, ծածկեալ կամ անտեսանելի․ տարաւրինակ չէ այս յորջորջումն այլաբանական, քանզի արդարեւ իրին համապատասխան անունն է որոշւում, որովհետեւ անքննելի եւ խորն է այս խորհուրդը, քան ամենայն սրբութիւն սրբոց։
Որովհետեւ ոչ թէ ջրի պէս աղտն է լոանում կամ հացի բնոյթով սիրտն է հաստատում, այլ նոր յատկութեամբ՝ զգայարանների վրայ բովանդակ տեառնագրւում է տնաւրինապէս, սակայն իր վերանցական անհասութեան պատճառաւ անքնին անուն ունի։
Քանզի ինչպէս ասւում, Աստուած իսկապէս անմատոյց լոյսի մէջ է, իսկ իր անսահման փառաւորութեամբ մեր ըմբռնումից անդին, անզննելի եւ փակ է մնում մեր իմացական բոլոր ձեռնարկմանց համար, նոյնպէս եւ այս ծորումը լուսէ, ճարտարաբան որոշ լեզուներից մռայլ է կոչւում՝ իբր մի անուն յաւելադրական, քանզի երկրածին բնութիւնն ի զաւրու չէ գիտենալու բնոյթը նրա։
Եւ աստուածային երկու անուններն էլ՝ տիրապէս եւ ճոխութեամբ է իր վրայ կրում․ քանզի կոչումն անուան Բարձրեալի նմանակերպելով՝ կրկնակի է յարգւում իւղս այս նուիրեալ ամենաբուրեան ազնիւ կնդրկաւ․ վասն զի, ըստ Մովսեսի՝ Մեր Աստուածը սպառող հուր է, եւ դարձեալ՝ լոյս է, ըստ Յովհաննէսի, ուստի եւ Եսային է ճշմարտապէս ակնարկում սրա մասին, ասելով՝ Եղիցի լոյսն Իսրայելի ի հուր։
ՄԱՇՏՈՑԻ ՍԽՐԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆԸ
Եթե նկատի առնենք պատմական այն բացառիկ ծանր իրադրությունը, որի մեջ Մաշտոցը կարողացավ արթնացնել հայ ժողովրդի ազգային գիտակցությունը... եւ նրա այդ գործը համեմատենք Պիպինոսի ու նրա զինակից Վինփրիդի գործունեության հետ, որ նրանք արին գերմանական ժողովրդի համար, այս վերջինները խեղճ թզուկներ
կերեւան մտքի այդ հսկայի համեմատությամբ։
Մարկվարտ, գերմանացի գիտնական, հայագետ
կերեւան մտքի այդ հսկայի համեմատությամբ։
Մարկվարտ, գերմանացի գիտնական, հայագետ
jeudi 12 octobre 2017
ԳՐՔԵՐԻ, ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ
Մենք գրքերին ենք պարտական այն գլխավոր բարերարությունների համար, որոնք սկիզբ են առնում բարձր բանական գործողություններից։
Ռ.Էմերսոն
Գիրքը հեքիաթային լապտեր է, որը մարդուն լույս է պարգեւում կյանքի ամենահեռավոր ու մթին ճանապարհներին։
Ա.Ուպիտ
Գրականությունը հանված է մարմանդ այրվելու աւրենքներից։ Միայն նա է, որ չի ընդունում մահը։
Մ.Սալտիկով-Շչեդրին
Գրքերն ունեն անմահության ընդունակություն։ Դրանք մարդկային գործունեության ամենահարատեւ պտուղներն են։
Ս.Սմայլս
Ռ.Էմերսոն
Գիրքը հեքիաթային լապտեր է, որը մարդուն լույս է պարգեւում կյանքի ամենահեռավոր ու մթին ճանապարհներին։
Ա.Ուպիտ
Գրականությունը հանված է մարմանդ այրվելու աւրենքներից։ Միայն նա է, որ չի ընդունում մահը։
Մ.Սալտիկով-Շչեդրին
Գրքերն ունեն անմահության ընդունակություն։ Դրանք մարդկային գործունեության ամենահարատեւ պտուղներն են։
Ս.Սմայլս
mercredi 11 octobre 2017
ԱԶԳԵՐԻ ԼԵԶՈՒՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ
Ցանկացած ժողովրդի բարքերն իմանալու համար ձգտիր նախ ուսումնասիրել նրա լեզուն։
Պյութագորաս
Ժողովրդի լեզուն միշտ ամենասերտ կերպով կապված է ազգային ոգու հետ։
Վ. Հումբոլդտ
Ազգի հոգու ունակությունը իր լեզվի շարահյուսությունն է։
Վ․ Հումբոլդտ
Հնչյունները նյութական են, բայց բոլոր նյութական երեւույթներից ամենից աննյութականը, այնքան նուրբ, որ չափից դուրս չեն կոպտացնում մեր մտքերը, ամենից հարմարն են գալիս մեր մտքերի ձեւավորման, արտահայտման համար։ Հնչյունները տաճար են, որտեղ ապրում է միտքը։ Միաժամանակ լեզուն ինքը կառուցում է այդ տաճարը։ Լեզուն ոգու եւ մտքի հնչյունակերտ տաճար է։
Վ․ Հումբոլդտ
Իմ գիտցած լեզուներուն մեջ հայերենը բացառիկ է․․․ Նախ որպես զարմանալի տրամաբանական լեզու, ապա նաև` իր ճկունությամբ, նոր բառեր կազմելու դյուրություններով:
Փ․Փեյդի
Նա, ով ունի լեզուն, «ունի» աշխարհը։
Հանս Գադամեր
Պյութագորաս
Ժողովրդի լեզուն միշտ ամենասերտ կերպով կապված է ազգային ոգու հետ։
Վ. Հումբոլդտ
Ազգի հոգու ունակությունը իր լեզվի շարահյուսությունն է։
Վ․ Հումբոլդտ
Հնչյունները նյութական են, բայց բոլոր նյութական երեւույթներից ամենից աննյութականը, այնքան նուրբ, որ չափից դուրս չեն կոպտացնում մեր մտքերը, ամենից հարմարն են գալիս մեր մտքերի ձեւավորման, արտահայտման համար։ Հնչյունները տաճար են, որտեղ ապրում է միտքը։ Միաժամանակ լեզուն ինքը կառուցում է այդ տաճարը։ Լեզուն ոգու եւ մտքի հնչյունակերտ տաճար է։
Վ․ Հումբոլդտ
Իմ գիտցած լեզուներուն մեջ հայերենը բացառիկ է․․․ Նախ որպես զարմանալի տրամաբանական լեզու, ապա նաև` իր ճկունությամբ, նոր բառեր կազմելու դյուրություններով:
Փ․Փեյդի
Նա, ով ունի լեզուն, «ունի» աշխարհը։
Հանս Գադամեր
dimanche 11 décembre 2016
ԱՂԱՒԹՔ ԹԱՐԳՄԱՆԱՒՐԷՆ ՎԱՍՆ ՍՐԲԱԼՈՅՍ ԻՒՂՈՅՆ ՄԻՒՌՈՆԻ․ ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ
Աղաւթք մեկնաւրեն միւռոնի սրբալոյս իւղի մասին
22
Դարձեալ՝ ըստ գրերի թուային արժէքի՝ քսան անգամ չորսի գումարը Այբուբենի քսաներկուերորդ գրի չափն է, որի բաղդատումով Միւռոնի խորհրդի խորությունը կարելի է լուսաբանել նրբորեն. քանզի եթե ութսուն թվի համազոր գրի (Ձ) փոխարեն տեղադրենք Ն գիրը, որ չորս հարիւր է նշանակում, կունենանք Նիւթ՝ փոխանակ Ձիւթի, որ համիմաստ է ստուգաբանորէն, եւ այս նիւթը պատկերն է այն խմորի, որը զանգվածը զորեղապէս իւրաշրջելու յատկութիւն ունի եւ ո՛չ թե սակաւը շատի մեջ է պարունակւում, այլ ընդհակառակը՝ ինքն է այն իր մէջ բովանդակում՝ ողջ զանգուածն իրեն վերափոխելով եւ աճեցնելով՝ համաձայն Աւետարանի առակին:
21
Այս իւղ զդրաւշեալն քառակուսեան յանուն քո, Յիսուս, նշանի բարձրելոյդ հաւասար հաստէ, շնորհ ընձեռեալ զուգափառ եւ նմանատիպ արեան կեցուցիչդ, նոյն անվանելի փառաւք պսակեալ` մեծացուցանէ: Փայտ անուանի իւղոյ աւրհնութեան, ըստ մարգարէին կանխաձայնութեան, զի հասարակաց կազմեցեալ բուսոց անտառաց զաւրապէս ուղղեալ, ի խակութենէ չարին արկածից եւ աւտար կարծեաց ի ստեղծողդ վերաբերեալ` առ նոյն նիւթս կենաց հասուն ներգործէ: Զի եւ որ ի մեզ մտիցն պատուհանաց մշտաբացիկ թափանցանցութիւնք, յանուն մեծութեան ահաւորիդ զաւրութեան ի խոհական իմն համեստութիւն քեւ տեառնագրեցեալ` առ ի յըղձակերտ աւթեւան Հոգւոյդ, անազդելի պատրանաց չարին խաւարահողմ խարդախողին: Այսու լուսով զսպեալ ամփոփիմք ի նուագ գոհութեան երեկորեացն պաշտաման ընդ երկնայնոցն ղամբարաց` առ աւրինակ վառման շնորհիդ, որ ի մեզ: Ի սոյն յիշատակ փրկութեան բարեացն սովաւ տնկեցեալ ծագի եւ ծաղկաւէտ եղեալ պտղածնի: Ի սպաս ընթրեացն պատրաստութեան յետնում գիշերի մեծիդ գալստեան` ահա զայս լոյս ճրագի համարեալ ի կիր արկանեմք:
22
Դարձեալ՝ ըստ գրերի թուային արժէքի՝ քսան անգամ չորսի գումարը Այբուբենի քսաներկուերորդ գրի չափն է, որի բաղդատումով Միւռոնի խորհրդի խորությունը կարելի է լուսաբանել նրբորեն. քանզի եթե ութսուն թվի համազոր գրի (Ձ) փոխարեն տեղադրենք Ն գիրը, որ չորս հարիւր է նշանակում, կունենանք Նիւթ՝ փոխանակ Ձիւթի, որ համիմաստ է ստուգաբանորէն, եւ այս նիւթը պատկերն է այն խմորի, որը զանգվածը զորեղապէս իւրաշրջելու յատկութիւն ունի եւ ո՛չ թե սակաւը շատի մեջ է պարունակւում, այլ ընդհակառակը՝ ինքն է այն իր մէջ բովանդակում՝ ողջ զանգուածն իրեն վերափոխելով եւ աճեցնելով՝ համաձայն Աւետարանի առակին:
Այս իւղ զդրաւշեալն քառակուսեան յանուն քո, Յիսուս, նշանի բարձրելոյդ հաւասար հաստէ, շնորհ ընձեռեալ զուգափառ եւ նմանատիպ արեան կեցուցիչդ, նոյն անվանելի փառաւք պսակեալ` մեծացուցանէ: Փայտ անուանի իւղոյ աւրհնութեան, ըստ մարգարէին կանխաձայնութեան, զի հասարակաց կազմեցեալ բուսոց անտառաց զաւրապէս ուղղեալ, ի խակութենէ չարին արկածից եւ աւտար կարծեաց ի ստեղծողդ վերաբերեալ` առ նոյն նիւթս կենաց հասուն ներգործէ: Զի եւ որ ի մեզ մտիցն պատուհանաց մշտաբացիկ թափանցանցութիւնք, յանուն մեծութեան ահաւորիդ զաւրութեան ի խոհական իմն համեստութիւն քեւ տեառնագրեցեալ` առ ի յըղձակերտ աւթեւան Հոգւոյդ, անազդելի պատրանաց չարին խաւարահողմ խարդախողին: Այսու լուսով զսպեալ ամփոփիմք ի նուագ գոհութեան երեկորեացն պաշտաման ընդ երկնայնոցն ղամբարաց` առ աւրինակ վառման շնորհիդ, որ ի մեզ: Ի սոյն յիշատակ փրկութեան բարեացն սովաւ տնկեցեալ ծագի եւ ծաղկաւէտ եղեալ պտղածնի: Ի սպաս ընթրեացն պատրաստութեան յետնում գիշերի մեծիդ գալստեան` ահա զայս լոյս ճրագի համարեալ ի կիր արկանեմք:
mardi 6 décembre 2016
ՅԱՅՏՆՈՒԹԻՒՆ 22:1-21
Հրեշտակն ինձ ցոյց տուեց նաեւ սառնորակ կենդանի ջրի մաքուր մի գետ, որ բխում էր Աստծու եւ Գառան գահից ու գնում էր քաղաքի հրապարակների միջով։ 2 Գետի եզերքին, մէկ եւ միւս կողմում, կար կենաց ծառ, որ տալիս էր տասներկու անգամ պտուղ. ամէն ամիս՝ իր պտուղը. եւ ծառի տերեւը ազգերի բուժման համար էր։ 3 Եւ այնտեղ այլեւս անեծք չի լինելու. Աստծու եւ նրա Գառան գահը գտնւում էր նրա մէջ. եւ նրա ծառաները պաշտում էին նրան. 4 նրանք տեսնում էին նրա դէմքը, եւ նրա անունը գրուած էր իրենց ճակատների վրայ։ 5 Եւ այնտեղ գիշեր չկար. այնտեղ ոչ մի կարիք չկար ճրագի եւ արեւի լոյսի, քանզի Տէր Աստուածը լուսաւորում էր նրանց. եւ նրանք պիտի թագաւորեն յաւիտեանս յաւիտենից։
6 Հրեշտակն ինձ ասաց. «Այս խաւսքերը վստահելի են եւ ճշմարիտ. սուրբ մարգարէների Տէր Աստուածը իր հրեշտակին ուղարկեց իր այդ ծառայի մաւտ՝ ցոյց տալու այն, ինչ որ շուտով լինելու է։ 7«Ահա գալիս եմ շուտով։ Երանի՜ նրան, ով պահում է այս մարգարէութեան խաւսքը»։ 8 Եւ ես՝ Յովհաննէսը, լսեցի եւ տեսայ այս բոլորը. եւ երբ լսեցի ու տեսայ, ծնկի եկայ եւ երկրպագեցի այն հրեշտակին, որ ցոյց էր տալիս ինձ այս բոլորը։ 9 Բայց նա ասաց ինձ. «Իմ առաջ ծնկի մի՛ իջիր եւ մի՛ երկրպագիր, քանզի ես էլ ծառայակիցն եմ քո եւ քո եղբայրների, որոնք պահում են այս գրքի մարգարէութեան խաւսքը։ Երկրպագիր Աստծո՛ւն»։ 10 Եւ դարձեալ ինձ ասաց. «Այս գրքի մարգարէական խաւսքերը կնքուած մի՛ պահիր, քանզի ժամանակը մաւտ է։ 11 Նա, ով ամբարիշտ է, թող ամբարշտութիւն անի, ով կեղտոտ է, թող կեղտոտ լինի, ով արդար է, թող արդարութիւն անի եւ ով սուրբ է, թող սուրբ լինի»։ 12 «Ահա գալիս եմ շուտով, եւ ինձ հետ են իմ վարձերը, որպէսզի հատուցեմ իւրաքանչիւրին ըստ իր գործերի։ 13 Ես եմ Ալփ'ան եւ Աւմեղան, Սկիզբը եւ Վախճանը, Առաջինը եւ Վերջինը»։ 14 Երանելի՜ են նրանք, որ պահում են նրա պատուիրանները։ Նրանք իրաւունք ունեն ուտելու կենաց ծառից եւ մտնելու քաղաքի դռներով։ 15 Իսկ շներն ու կախարդները, մարդասպաններն ու կռապաշտները եւ բոլոր նրանք, որ սիրում են սուտը, դուրս պիտի նետուեն»։
16 «Ես՝ Յիսուսը, ուղարկեցի իմ հրեշտակին, որ այս բանը վկայի ձեզ՝ եկեղեցիներիդ։ Ես արմատ եւ սերունդ եմ Դաւթից, պայծառ աստղը առաւաւտի, 17 Հոգին եւ Փեսան, որ գալու եմ»։ Եւ ով լսում է, թող ասի՝ ե՛կ։ Եւ թող գայ, ով ծարաւ է. նաեւ՝ ով ուզում է առնել կենաց ջուրը՝ ձրի»։ 18 Վկայում եմ ես՝ Յովհաննէսը, ամէն մէկին, ով լսում է այս գրքի մարգարէութեան խաւսքերը. եթէ մէկը բան աւելացնի սրա վրայ, Աստուած էլ նրա վրայ պիտի աւելացնի այս գրքում գրուած եաւթը պատուհասները. 19 եւ եթէ մէկը բան պակասեցնի այս գրքի մարգարէութեան խաւսքերից, Աստուած պիտի պակասեցնի եւ պիտի կտրի նրա բաժինը կենաց ծառից եւ սուրբ քաղաքից՝ ինչպէս որ գրուած է այս գրքում։ 20 Ով այս մասին վկայեց, ասաց. «Ես գալիս եմ շուտով»։ Ամէն։ Ե՛կ, Տէ՛ր Յիսուս Քրիստոս։ 21 Մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի շնորհը լինի բոլոր սրբերի վրայ։ Ամէն։
6 Հրեշտակն ինձ ասաց. «Այս խաւսքերը վստահելի են եւ ճշմարիտ. սուրբ մարգարէների Տէր Աստուածը իր հրեշտակին ուղարկեց իր այդ ծառայի մաւտ՝ ցոյց տալու այն, ինչ որ շուտով լինելու է։ 7«Ահա գալիս եմ շուտով։ Երանի՜ նրան, ով պահում է այս մարգարէութեան խաւսքը»։ 8 Եւ ես՝ Յովհաննէսը, լսեցի եւ տեսայ այս բոլորը. եւ երբ լսեցի ու տեսայ, ծնկի եկայ եւ երկրպագեցի այն հրեշտակին, որ ցոյց էր տալիս ինձ այս բոլորը։ 9 Բայց նա ասաց ինձ. «Իմ առաջ ծնկի մի՛ իջիր եւ մի՛ երկրպագիր, քանզի ես էլ ծառայակիցն եմ քո եւ քո եղբայրների, որոնք պահում են այս գրքի մարգարէութեան խաւսքը։ Երկրպագիր Աստծո՛ւն»։ 10 Եւ դարձեալ ինձ ասաց. «Այս գրքի մարգարէական խաւսքերը կնքուած մի՛ պահիր, քանզի ժամանակը մաւտ է։ 11 Նա, ով ամբարիշտ է, թող ամբարշտութիւն անի, ով կեղտոտ է, թող կեղտոտ լինի, ով արդար է, թող արդարութիւն անի եւ ով սուրբ է, թող սուրբ լինի»։ 12 «Ահա գալիս եմ շուտով, եւ ինձ հետ են իմ վարձերը, որպէսզի հատուցեմ իւրաքանչիւրին ըստ իր գործերի։ 13 Ես եմ Ալփ'ան եւ Աւմեղան, Սկիզբը եւ Վախճանը, Առաջինը եւ Վերջինը»։ 14 Երանելի՜ են նրանք, որ պահում են նրա պատուիրանները։ Նրանք իրաւունք ունեն ուտելու կենաց ծառից եւ մտնելու քաղաքի դռներով։ 15 Իսկ շներն ու կախարդները, մարդասպաններն ու կռապաշտները եւ բոլոր նրանք, որ սիրում են սուտը, դուրս պիտի նետուեն»։
16 «Ես՝ Յիսուսը, ուղարկեցի իմ հրեշտակին, որ այս բանը վկայի ձեզ՝ եկեղեցիներիդ։ Ես արմատ եւ սերունդ եմ Դաւթից, պայծառ աստղը առաւաւտի, 17 Հոգին եւ Փեսան, որ գալու եմ»։ Եւ ով լսում է, թող ասի՝ ե՛կ։ Եւ թող գայ, ով ծարաւ է. նաեւ՝ ով ուզում է առնել կենաց ջուրը՝ ձրի»։ 18 Վկայում եմ ես՝ Յովհաննէսը, ամէն մէկին, ով լսում է այս գրքի մարգարէութեան խաւսքերը. եթէ մէկը բան աւելացնի սրա վրայ, Աստուած էլ նրա վրայ պիտի աւելացնի այս գրքում գրուած եաւթը պատուհասները. 19 եւ եթէ մէկը բան պակասեցնի այս գրքի մարգարէութեան խաւսքերից, Աստուած պիտի պակասեցնի եւ պիտի կտրի նրա բաժինը կենաց ծառից եւ սուրբ քաղաքից՝ ինչպէս որ գրուած է այս գրքում։ 20 Ով այս մասին վկայեց, ասաց. «Ես գալիս եմ շուտով»։ Ամէն։ Ե՛կ, Տէ՛ր Յիսուս Քրիստոս։ 21 Մեր Տէր Յիսուս Քրիստոսի շնորհը լինի բոլոր սրբերի վրայ։ Ամէն։
ՅԱՅՏՆՈՒԹԻՒՆ 21:1-27 ՆՈՐ ԵՐԿԻՆՔ, ՆՈՐ ԵՐԿԻՐ
Ապա տեսայ նոր երկինք ու նոր երկիր, քանզի առաջին երկինքն ու երկիրը անցել էին. եւ այլեւս ծով չկար: 2 Եւ տեսայ սուրբ քաղաքը՝ նոր Երուսաղէմը, որ իջնում էր Աստծուց եւ երկնքից՝ զարդարուած ու պատրաստուած, ինչպէս հարսը իր փեսայի համար: 3 Եւ երկնքից լսեցի մի ձայն, որ ասում էր. «Ահաւա՛սիկ Աստծոյ խորանը, որ մարդկանց մէջ է. նա պիտի բնակուի նրանց հետ, եւ նրանք պիտի լինեն նրա ժողովուրդը, եւ նա էլ՝ նրանց Աստուածը. 4 եւ պիտի սրբի նրանց աչքերից ամէն արտասուք. եւ այլեւս մահ չկայ՝ ո՛չ սուգ, ո՛չ աղաղակ, ո՛չ ցաւ եւ ո՛չ չարչարանք, քանի որ առաջինն անցաւ»:
5 Եւ գահի վրայ նստողն ինձ ասաց. «Ահաւասիկ ամէն բան նոր եմ դարձնում»: Ապա ինձ ասաց. «Գրի՛ր, այս խաւսքերը ճշմարիտ եւ վստահելի են»: 6 Դարձեալ ինձ ասաց. «Եղաւ. ես Ալփ'ան եւ Աւմեղան եմ, Սկիզբը եւ Վախճանը. ես ծարաւածներին ձրի պիտի տամ կեանքի ջրի աղբիւրից: 7 Ով յաղթի, պիտի ժառանգի այս ամէնը. եւ ես նրանց համար Աստուած պիտի լինեմ, եւ նրանք ինձ համար պիտի լինեն որդիներ: 8 Իսկ գալով ծոյլերին ու անհաւատներին, ոճրագործներին եւ պոռնիկներին, կախարդներին եւ կռապաշտներին, հմայողներին եւ բոլոր ստախոսներին՝ ամբարիշտներին, նրանց բաժինը ծծմբով եւ հրով այրվող լճի մեջ է, որ երկրորդ մահն է»:
9 Եւ ինձ մաւտ եկաւ մէկն այն եաւթ հրեշտակներից, որոնք ունէին եաւթ սկաւառակներ՝ լցուած եաւթ վերջին պատուհասներով. եւ նա խաւսեց ինձ հետ ու ասաց. «Ե՛կ, քեզ պիտի ցոյց տամ հարսին՝ Գառան կնոջը»: 10 Եւ առաւ տարաւ ինձ հոգով դէպի մի բարձր ու մեծ լեռ եւ ցոյց տուեց ինձ մեծ եւ սուրբ քաղաքը՝ Երուսաղէմը, որ իջել էր երկնքից՝ Աստծոյ մաւտից: 11 Այն ունէր Աստծոյ փառքը. եւ նրա մէջ կար մի լուսաւորութիւն՝ նման թանկագին գոհարեղէնի, ինչպէս բիւրեղեայ եւ կենդանի յասպիս քարը: 12 Եւ նրա պարիսպները մեծ ու բարձր էին, ունէր տասներկու դուռ. տասներկու դռներին՝ տասներկու հրեշտակներ. նրանցից իւրաքանչիւրի անունը գրուած էր դռների վրայ՝ ըստ Իսրայէլի տասներկու ցեղերի անունների: 13 Արեւելեան կողմից՝ երեք դուռ, հիւսիսային կողմից՝ երեք դուռ, հարաւային կողմից՝ երեք դուռ եւ արեւմտեան կողմից՝ երեք դուռ: 14 Եւ քաղաքի պարիսպն ունէր տասներկու հիմքեր. նրանց վրայ՝ Գառան տասներկու առաքեալների տասներկու անունները: 15 Եւ նա, ով խաւսում էր ինձ հետ, իր ձեռքում ունէր ոսկէ եղէգ, որպէսզի չափի քաղաքը եւ նրա դռներն ու նրա պարիսպները: 16 Եւ քաղաքը քառակուսի էր. որչափ որ նրա երկարութիւնն էր, նոյնչափ էլ՝ նրա լայնութիւնը, բարձրութիւնն էլ՝ նոյնը: Նրա երկարութեան չափը շուրջ երկու հազար հինգ հարիւր կիլոմետր էր, նրա լայնութիւնն ու բարձրութիւնը՝ միաչափ խորանարդ: 17 Հրեշտակը չափեց նաեւ նրա պարիսպը, որի բարձրութիւնը եաւթանասուն մետր էր.
հրեշտակի գործածած չափը մարդկանց գործածած չափն էր: 18 Եւ քաղաքի պարիսպների շինուածքը յասպիս քարից էր, իսկ քաղաքը՝ մաքուր ոսկի՝ նման մաքուր ու պայծառ ապակու: 19 Եւ քաղաքի հիմքերը ամէն տեսակ թանկագին քարերից էին. պարսպի առաջին հիմքը՝ յասպիս, երկրորդը՝ շափիւղայ, երրորդը՝ կարկեհան, չորրորդը՝ զմրուխտ, 20 հինգերորդը՝ եղնգաքար, վեցերորդը՝ սարդիոն, եթերորդը՝ ոսկեքար, ութերորդը՝ բիւրեղ, իններորդը՝ տպազիոն, տասներորդը՝ քրիւսոպրասոս, տասնմէկերորդը՝ յակինթ, տասներկուերորդը՝ մեղեսիկ: 21 Եւ կային տասներկու դռներ՝ տասներկու միաձեւ մարգարիտներից. ամէն մի դուռ մէկ մարգարտից էր: Եւ քաղաքի տարածքը մաքուր ոսկի էր՝ նման պայծառ ապակու: 22 Եւ քաղաքի մէջ տաճար չտեսայ, քանզի Ամենակալ Տէր Աստուածն էր տաճար նրա մէջ, նաեւ՝ Գառը: 23 Եւ քաղաքին պէտք չէին արեգակ ու լուսին, որպէսզի լուսաւորեն այն. քանզի Աստծոյ փառքն էր լուսաւորում քաղաքը ամէն ժամ, եւ Գառը ճրագ էր նրա մէջ: 24 Եւ ազգերն ընթանում էին նրա լոյսով, ու երկրի թագաւորները լոյս էին հագնում նրա փառքից: 25 Նրա դռները չէին փակւում զաւր ու գիշեր, այլ միշտ բաց էին. եւ գիշեր չէր լինում նրա մէջ. 26 այն փառք ու պատիվ էր ազգերին: 27 Եւ այնտեղ չպիտի մտնի ոչ մի չարակամ, պիղծ եւ ստախոս մարդ, այլ պիտի մտնեն միայն նրանք, որոնց անունները գրված են Գառան կեանքի գրքում:
5 Եւ գահի վրայ նստողն ինձ ասաց. «Ահաւասիկ ամէն բան նոր եմ դարձնում»: Ապա ինձ ասաց. «Գրի՛ր, այս խաւսքերը ճշմարիտ եւ վստահելի են»: 6 Դարձեալ ինձ ասաց. «Եղաւ. ես Ալփ'ան եւ Աւմեղան եմ, Սկիզբը եւ Վախճանը. ես ծարաւածներին ձրի պիտի տամ կեանքի ջրի աղբիւրից: 7 Ով յաղթի, պիտի ժառանգի այս ամէնը. եւ ես նրանց համար Աստուած պիտի լինեմ, եւ նրանք ինձ համար պիտի լինեն որդիներ: 8 Իսկ գալով ծոյլերին ու անհաւատներին, ոճրագործներին եւ պոռնիկներին, կախարդներին եւ կռապաշտներին, հմայողներին եւ բոլոր ստախոսներին՝ ամբարիշտներին, նրանց բաժինը ծծմբով եւ հրով այրվող լճի մեջ է, որ երկրորդ մահն է»:
9 Եւ ինձ մաւտ եկաւ մէկն այն եաւթ հրեշտակներից, որոնք ունէին եաւթ սկաւառակներ՝ լցուած եաւթ վերջին պատուհասներով. եւ նա խաւսեց ինձ հետ ու ասաց. «Ե՛կ, քեզ պիտի ցոյց տամ հարսին՝ Գառան կնոջը»: 10 Եւ առաւ տարաւ ինձ հոգով դէպի մի բարձր ու մեծ լեռ եւ ցոյց տուեց ինձ մեծ եւ սուրբ քաղաքը՝ Երուսաղէմը, որ իջել էր երկնքից՝ Աստծոյ մաւտից: 11 Այն ունէր Աստծոյ փառքը. եւ նրա մէջ կար մի լուսաւորութիւն՝ նման թանկագին գոհարեղէնի, ինչպէս բիւրեղեայ եւ կենդանի յասպիս քարը: 12 Եւ նրա պարիսպները մեծ ու բարձր էին, ունէր տասներկու դուռ. տասներկու դռներին՝ տասներկու հրեշտակներ. նրանցից իւրաքանչիւրի անունը գրուած էր դռների վրայ՝ ըստ Իսրայէլի տասներկու ցեղերի անունների: 13 Արեւելեան կողմից՝ երեք դուռ, հիւսիսային կողմից՝ երեք դուռ, հարաւային կողմից՝ երեք դուռ եւ արեւմտեան կողմից՝ երեք դուռ: 14 Եւ քաղաքի պարիսպն ունէր տասներկու հիմքեր. նրանց վրայ՝ Գառան տասներկու առաքեալների տասներկու անունները: 15 Եւ նա, ով խաւսում էր ինձ հետ, իր ձեռքում ունէր ոսկէ եղէգ, որպէսզի չափի քաղաքը եւ նրա դռներն ու նրա պարիսպները: 16 Եւ քաղաքը քառակուսի էր. որչափ որ նրա երկարութիւնն էր, նոյնչափ էլ՝ նրա լայնութիւնը, բարձրութիւնն էլ՝ նոյնը: Նրա երկարութեան չափը շուրջ երկու հազար հինգ հարիւր կիլոմետր էր, նրա լայնութիւնն ու բարձրութիւնը՝ միաչափ խորանարդ: 17 Հրեշտակը չափեց նաեւ նրա պարիսպը, որի բարձրութիւնը եաւթանասուն մետր էր.
հրեշտակի գործածած չափը մարդկանց գործածած չափն էր: 18 Եւ քաղաքի պարիսպների շինուածքը յասպիս քարից էր, իսկ քաղաքը՝ մաքուր ոսկի՝ նման մաքուր ու պայծառ ապակու: 19 Եւ քաղաքի հիմքերը ամէն տեսակ թանկագին քարերից էին. պարսպի առաջին հիմքը՝ յասպիս, երկրորդը՝ շափիւղայ, երրորդը՝ կարկեհան, չորրորդը՝ զմրուխտ, 20 հինգերորդը՝ եղնգաքար, վեցերորդը՝ սարդիոն, եթերորդը՝ ոսկեքար, ութերորդը՝ բիւրեղ, իններորդը՝ տպազիոն, տասներորդը՝ քրիւսոպրասոս, տասնմէկերորդը՝ յակինթ, տասներկուերորդը՝ մեղեսիկ: 21 Եւ կային տասներկու դռներ՝ տասներկու միաձեւ մարգարիտներից. ամէն մի դուռ մէկ մարգարտից էր: Եւ քաղաքի տարածքը մաքուր ոսկի էր՝ նման պայծառ ապակու: 22 Եւ քաղաքի մէջ տաճար չտեսայ, քանզի Ամենակալ Տէր Աստուածն էր տաճար նրա մէջ, նաեւ՝ Գառը: 23 Եւ քաղաքին պէտք չէին արեգակ ու լուսին, որպէսզի լուսաւորեն այն. քանզի Աստծոյ փառքն էր լուսաւորում քաղաքը ամէն ժամ, եւ Գառը ճրագ էր նրա մէջ: 24 Եւ ազգերն ընթանում էին նրա լոյսով, ու երկրի թագաւորները լոյս էին հագնում նրա փառքից: 25 Նրա դռները չէին փակւում զաւր ու գիշեր, այլ միշտ բաց էին. եւ գիշեր չէր լինում նրա մէջ. 26 այն փառք ու պատիվ էր ազգերին: 27 Եւ այնտեղ չպիտի մտնի ոչ մի չարակամ, պիղծ եւ ստախոս մարդ, այլ պիտի մտնեն միայն նրանք, որոնց անունները գրված են Գառան կեանքի գրքում:
jeudi 17 novembre 2016
mardi 15 novembre 2016
mercredi 21 septembre 2016
ՀԱՅԱՍՏԱՆ ՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԻՄՆԸ
Ողբերգության ճանապարհով դու անցար,
Քաջ որդիք քո մաքառեցին քեզ համար,
Որ հառնես դու, Մա՛յր հայրենիք հայության:
Փառք քեզ, միշտ փառք, արդար երկիր Հայաստան,
Աշխատասէր, արվեստագործ, շինարար,
Հայոց Ոգու կամքով հզոր, ստեղծարար՝
Դու ծաղկում ես, արարում ես ապագան:
Մարդկության մեծ տիեզերքում սրբազան
Դու շողում ես որպես Հայոց վեհ խորան,
Շնորհ ես սփռում կյանքի, սիրո, բարության,
Հայրենիքն ես աշխարհասփյուռ հայության:
Փառք քեզ, միշտ փառք, արդար երկիր Հայաստան,
Աշխատասէր, արվեստագործ, շինարար,
Հայոց Ոգու կամքով հզոր, ստեղծարար՝
Դու ծաղկում ես, արարում ես ապագան:
Հայրենի Սուրբ խոսքն է հնչում դարեդար,
Տալիս նոր ուժ ու սուրբ տենչեր միշտ արդար,
Ոսկեդարի փառքն է հավերժ նշողում,
Արագածի, Մասյաց ոգու Հայոց տուն:
Փառք քեզ, միշտ փառք, արդար երկիր Հայաստան,
Աշխատասէր, արվեստագործ, շինարար,
Հայոց Ոգու կամքով հզոր, ստեղծարար՝
Դու ծաղկում ես, արարում ես ապագան:
ԵՐԱԺՇՏՈՒԹՅՈՒՆԸ՝ ԱՐԱՄ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ
ԽՈՍՔ՝ ՍԱՐՄԵՆ, ՇՈՂԵՐ ՔՈՉԱՐ
ՈՍԿԵ ՀՐԱՇՔ ԺՈՂՈՎԱԾՈՒ
dimanche 6 mars 2016
ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ. ԲԱՆ ՁԹ
Աստուած եւ տեր, կեանք եւ արարիչ,
Ողորմած, գթած, լոյս, երկայնամիտ,
Անոխակալ, մարդասէր, ամենագութ, պարգեւատու,
Փրկիչ աւրհնեալ, գովեալ, բարեբանեալ,
Ողորմած, գթած, լոյս, երկայնամիտ,
Անոխակալ, մարդասէր, ամենագութ, պարգեւատու,
Փրկիչ աւրհնեալ, գովեալ, բարեբանեալ,
Դարան ամրութեան, պատսպարան վստահութեան,
Առանց նենգութեան բարի,
Առանց խաւարի ճառագայթ,
Քաւիչ մեղաց, ողջացուցիչ վիրաց,
Անհասանելեաց հնարք,
Անմատչելեաց հպաւոր,
Անյուսութեան ելք,
Անուն քո խոստովանեալ Աստուծոյ Որդի,
Եւ Հաւր քոյ ընդ քեզ հզաւրի եւ ահաւորի
Եւ Հոգւոյդ ամենակալի եւ ընդ քեզ երկրպագելոյ
Փառք եւ պաշտաւն գոհաբանութեան յաւիտեանս:
Ամէն
samedi 5 mars 2016
ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ. ԲԱՆ ՀԵ
Ի ԽՈՐՈՑ ՍՐՏԻՑ ԽԱՒՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ
Ա
Եւ արդ, ընկղմեալ, զմայլեալ եւ իսպառ ծածկեալ ի յանճառութենէ առաւելութեան բազմամասնեայ յաճախութեան մեծիդ երախտեաց, որ ամէնառատ լրմամբ աննուազելեաւ յաջմէ եւ յահեկէ, ի դիմաց եւ ի թիկանց համբարեալ կան անբաւութիւնք` մատուցանեմ, ընծայեմ դարձեալ աստանաւր աւանդ գովեստի դաւանման ճշմարտականի: Զի որպէս երբեմն հերձուածականին չարափառութեամբ, ամենապատիրն խաբէութեամբ նենգողին կարթիւ հատուածեալ ի բաց հերքեցայ` ելեալ ի դրախտէն, արդ, միաւորականաւս այսու ուղիղ ամբծութեամբ ի յաւանդ իսկապէս շնորհի անդրէն միւսանգամ համբարձեալ սովիմբ, ի թռիչս թեւոց լուսոյ ահա յերկինս ժամանեցից հետեւեալ: Այլ քանզի յարգանդէն, յորում յղացայ` հոգեւոր երկամբք ծնիցեալ, զմեծ եւ զերջանիկ դշխոյ անարատ` ամենից կուսից իսկուհի, զպանծալի մայրն իմ գովելի պարտ է կանոնաւ սահմանի բանի արձանագրել յայսմ մատենի, զի ծանիցի, ցուցցի եւ այլոց եւս ապագայիցն ազգաց պատմեսցի որքանութիւն փառաց խնկելոյն` արժանապէս պաշտմամբ պատուեալ իբր մաքուր մարմին ընդ գլխոյ մարդեղութեան Բանին Աստուծոյ` ի յիշատակ ճառիս հաւատոյ Երրորդութեանն դաւանութեան:
Եւ արդ, ի յայս աւրինակ հոգենկար պատկերի բանի, որ զխորանէս լուսոյ յարմարի, ընկալ զիս, գթած, աւրհնեալ, քաւեցեալ եւ սրբեալ ի սմին: Հան սովաւ ի հոգւոյս զնախատինս մեղացս, անմեղս եւ անբիծս ընդ հովանեաւ սորին բազմեցո, յաւել զտկարս ի տունն Դաւթի եւ անդուստ փոխեալ ի տունդ Աստուծոյ, ըստ մարգարէին ձայնի, որ ի քեզ, Յիսուս, ակնարկի: Մի սոսկ զմտիցն եւ մի անաւգուտ զելիցն հետեւութիւն արասցես: Մի զհաւատոյս ջերմութիւն ցուրտ համարեսցիս եւ մի զհամբոյր ողջունիս անկարգ ինչ վարկանեսցիս: Մի զպաշտաւնն ապաշնորհ գրեսցես եւ մի զերկրպագութիւնն անխորհուրդ լքցես: Մի անպտուղ լիցի տեսականութիւն պատկերին, եւ մի աննշոյլ` կերպարանին սքանչելութիւն: Մի անհուր ողջակիզին սպանդ մոռասցի, եւ մի պատարագ ուխտի այս ճառի արտաքոյ ցրեսցի: Մի ճաշակդ լուսոյ ինձ մահու լիցի, եւ մի բաժակ քո կողիցդ արեան ի դատապարտութիւն եղիցի:
Գ
Աղաչեմ զքեզ, Տէր Յիսուս, միդ յէութենէդ, որով զգիտութիւն Հաւր քոյ եւ Հոգւոյդ Սրբոյ ճաշակեալ ծանեաք, քանզի ի քէն իսկ վարդապետեալ զամենապարգեւ կարգս եկեղեցւոյ, ի սմին աղաւթանուէր լուսարան կենաց փրկութեան բարեաց, տարածեալ զսիրտս ձեռաց համբարձմամբ` զայս կնդրուկ բանի բնակողիդ ի սմա, տիրողիդ բնաւից երեքսրբենիդ մատուցեալ, յաւէժ ընծայեցուցանեմք այսու բարբառով բարեշնորհութեան:
Դ
Փառաւորեմք վերաձայնեալ նուագաւք աւրհնութեան երգոց ի հաւատ պաշտաման բանի զբարեհրաման պատճառն եղելոց` զԵրրորդութիւնն անսկիզբն, անհամեմատ բարձրութեամբ, անհասական խորհրդոց եւ անըմբռնելի իմաստից, անզննելի զգայութեանց եւ անբերելի եղելոց, քանակութիւն վերնականն երկնի եւ անսահման ներքնային խորոց, լրութիւն սպառմանց եւ նախադրութիւն սկզբանց, մի` յերից անշփոթ կերպից, եւ երիս` ի միոյ անհատուածելի իսկութեանց, ի վեր քան զմտաց անարգելութիւն` յարաձգեալ ամենայն ուրեք բովանդակ: Անփոփոխ բարի, անսասանելի ուղղութիւն, անխառն կերպարան սիրոյ, մեծութիւն անյաջորդ, բարձրութիւն անխոնարհելի, անվատնելի տեսականութիւն, բարերարութիւն աննուազելի, կամք կայուն, հրաման կենդանի, ակնարկութիւն փրկչական, երանութիւն ճշմարիտ, ակնկալութիւն հաւաստի, խոստումն անստելի, աւանդ արգասաւոր, ստոյգ աւետիս, վերամբարձութիւն անձեռնարկելի: Մի Հայր միայնոյ Որդւոյ` միական Հոգւովն պատուեալ, ամենահարուստ բարութեամբ, ամենեւին ունայն ի չարէ, աւրհնաձայն գոհաբանութեամբ, անքնին ներբողիւ գովեալ:
Ե
Մին բարձրեալ ահաւոր անուն` համապատիւն կցորդութեանց, անպատումն ազգականութեանց, եռալուսեանն զուգակցութեանց, անյաւելուածն լրականութեանց, ինքնիշխան կամաւորութեամբ պատուասիրեալ առ Հայրն հանգունատիպ` գործակցութեամբ Հոգւոյն Սրբութեան խոնարհեալ իջեալ ի յերկնից, աննուազ գոլով ընտանի փառացն, հաճեցաւ մտանել յարգանդ մայրենի Աստուածածին կուսին մաքրութեան, յորում աճեցոյց զբոյսն աւրհնութեան ի լուսասահման անդաստանին անարատութեան, ընդ ամենակատարն էութեան համասնեալ յանանջրպետ միականութիւն, թափանցական խառնութեամբ յաստուածութեանն ոգի բաղկացոյց զգոյութիւն շնչոյս հրաշապէս: Որով անստամբակելի երասանաւ սանձաց կրթութեան զստահակութիւնս ի հանդարտեցոյց, եւ կամաւ ընծայեալ խաչին` ամբարձաւ ծաղիկն պտղոյն կենաց ի ծայրս լրութեան անմահականն տնկոյ, ի մահ վիրաւորեցաւ` աստուածութեանն անընդմիջելի ի մերասերն մարմնոյ, որով կենսացոյց զգործին պարտեաց, արարչութեանն իսկութեան ի նմին յաւէտ անբաժանաւրէն ընդ նիւթական մարմնոյն վշտացեալ: Իջեալ ի վայրս խաւարային դժոխոց` եհան զկապուտն իւրաստեղծ ի կապանաց աւցտողին եւ, իբր ի նիրհմանէ քնոյ զարթուցեալ, յինքն նահանջեալ զդիմեցումն մահու, կանգնեցաւ, կենդանացաւ աստուածապէս` ելեալ ի յերկրէ հացն կենաց եւ հովիւն հաւտից բանաւորականաց: Հաւատարիմ եղեւ յաշխարհի եւ երեւեցեալ նոյնութեամբ ամենեւին աննուազելի, որպէս եկն համայն` եւ համբարձաւ բովանդակ, բազմեցաւ նստաւ ի գերունակն գահոյս` նախնականին պարզութեան արարչական փառաւորութեամբ: Զոր խոստովանիմք Աստուած բարերար եւ Տէր բոլորից, որ դատի զամենայն երկիր արդար ընտրութեամբ յաւուրն մեծի, որ ինքն է սկիզբն եւ ինքն` կատարած, նոյն առաջին եւ նոյն առյապայ, անպակաս բովանդակութեամբ թագաւորեալ ի լոյս անմատոյց:
Աւրհնաբանեմք ընդ Հաւր եւ Որդւոյ եւ զանբաժանելի բղխումն` նոցին փառակից Հոգւոյն տէրութեան, որ ստեղծ զբնաւս եւ կենդանածնէ զամենայն, որ անդստին իսկ ի բնէ համապարփակ մթութեան աշխարհակալն միգի շրջէր, նկարէր եւ կերպարանէր ամէնունակ ջուրբքն անբաւութեան երկրատարածն ծովու` ի կատարումն արդեան խորհրդոյս` զսուրբ աւազանն լուսոյ: Նախ արար եւ այժմ գործէ, գոյացոյց եւ միշտ կատարէ արուեստս, սքանչելիս, նախատեսութիւնս սրբասնելոց, ազդմունս աստուածաւրէնս, զաւրութիւնս զարմանաւորս, մարգարէս, առաքեալս, վարդապետս` վարժողս կրթութեան հանճարոյ: Զսրբարանն մատուցման արեանն Քրիստոսի յարդարեաց, քաւութիւնս անձանց, առողջութիւնս մարմնոց ըստ նմանութեան Քրիստոսի ողորմութեամբ հրամայեաց: Մկրտեաց եւ գեր քան զջուր, ինքեան միայն բաւականութեամբ նորոգեաց, լուսաւորեաց: Հանապազ նովին բարեգործութեամբ զաւրանայ: Վկայեաց միածնին աստուածութեանն ի հոսանսն Յորդանանու, աւրինակաւ տեսութեան ամպոյ ցուցաւ ձայնիւ Հաւր ի լերինն Թաբորական: Ի նոյն տիպ նմանութեան հովանի եղեւ Յակոբեան տոհմին ի յելսն Եգիպտոսի, յուղեգնացութիւն զաւրավարութեանն Մովսեսի` հողմով սաստկութեան զփարաւոն ընկղմեաց: Քահանայս կատարագործէ, իմաստունս կազմէ, թագաւորս զաւրացուցանէ, քաւութիւնս ընձեռէ, կեանս շնորհէ մահացելոց ի նորոգութիւն յարութեանն: Նոյն ինքն է աւծումն մարդացելոյն Աստուծոյ, մշտնջենաւոր հաւասարութեամբ ընդ Հաւր երկրպագեալ` ի պատիւ մեծութեան Որդւոյ, անսահման փառաւորութեամբ աւրհնեալ յաւիտեանս: Ամէն:
Է
Դաւանեմք ի հաւատ ուղիղ եւ անխոտորնակ անբծութեան` համբուրիւ շրթանց ողջունեալ զկառուցեալս խորան յանշնչական արձանաց` աստուածային բնակութեան եկեղեցւոյս շինուածոյ, որ գերազանց գտաւ եւ երկնի ամենազարդ բարձրութեամբ, որ ի նոցին իսկ յառաքելականացն դասուց հիմնեցաւ, յաշակերտաց վերնոյն խնկեցաւ, ի սպասաւորաց բանին պաշտեցաւ: Սկիզբն առեալ կենացս այս գանձու ի վերնայարկն սրահէ, խորհրդակատարն վայրէ, զոր Հոգին Աստուծոյ լցոյց` փայլեցուցեալ ի նմա զաւրութիւն յաւուր մեծի Պենտակոստէին. նախ զտունն բարետեսիլ` յաւրինակ սրբութեան կատարման շնորհի այսր եկեղեցւոյ կանխամեծար առաւելութեան, յորում ապա եւ ի նմին բնակչացն տուաւ լուսանորոգ բարեփառութիւն: Ուստի արիւն հզաւրին Աստուծոյ բաշխեալ մատուցանի յաւէտ, քան զՀաբելին` մահու գուժարկու, մեծաւ բարբառով ձայնի բերկրութեան` կենդանութիւն անմահութեան ի սմա ազդելով: Քանզի ոչ է կար զաւրութեան ուրուք ընդ երկնաւ յանդիման արեգական ի սպասաւորութիւն խորհրդոյ այսր ահաւորութեան ձեռնարկել, եթէ ոչ ընդ թեւաւք սորին պահեսցի, նա զի ոչ երկնիւք բաւականանայ այս նուէր Տէրունի մարմնոյ, եթէ ոչ զայս ձեղուն աւրհնութեան ծածկոյթ ունիցի, վասն զի մահու անիծիւք հերքի այր ըստ աւրինին, որ արտաքոյ խորանի այս վկայութեան զաստուածային պատարագն մատուցանէ, մանաւանդ զի պարտաւոր արեան կոչեսցի, որ ոչ զանձինն աւրինակ արիւն յայս նուիրան ընծայեցուսցէ: Մի ի սմա լուացումն ի մահն Քրիստոսի, զի մի յանգէտս անարգեալ աստուածութիւնն` ի ծանուցելումն զնախնին կրեսցէ: Մի ձեռնադրութիւն ի պատիւ աւծութեան լուսոյն, զի մի յանբծութիւնն խաբէութիւն խառնեսցի: Մի եւ շնորհաւք, քան թէ ապաշխարութեամբ քաւութիւն, զի մի ճշմարտութիւնն կերպարանաւք խորամանկեսցի: Մի յընտրութիւնն ապառնի` հաւատ, զի մի սպառնալիք հատուցմանն զրոյցս ինչ աւտար համբաւոյ գրեսցի: Մի երկաքանչիւրոց գոյութեանց մերոց իրաւամբք կշտամբութիւն, զի մի կիսամասնեայ առ մարդն ներքին եւ առ արտաքին` չարի եւ կամ բարւոյ փոխատրութիւնն կարծեսցի` յանմահ զաւրութիւն արքայական որդեգրութեանն, զի ընտելութեամբ երկրայնովս առաւելութիւն վերնումն թագաւորութեան յայտնապէս ճշմարտեսցի: Մի յոյս կենդանութեան առ անեղծութիւնն սրբոց, զի աներկեւանութիւն խոստացելոցն ի միտս ունկնդրացն ծանուցեալ հաւատասցի:
Ը
Այս դշխոյ պաշտելի` անշնչական եկեղեցի տայ կեանս եւ մահու իշխէ, ըստ աւրինակի ադամեան պտղոյն յարմարապէս ճաշակելի, գերազանց, քան զբանականս, յանշնչութեան հրաշագործէ, մինչ զի կատարումն ընձեռէ եւ նորոգ հաստատէ` վերստին նկարեալ ի մեզ զկերպարանն փառաց լուսոյ: Գրեալ եւս է տեսակ մեծութեան վերնում կամարին սկզբնաւոր յառաջակառոյց, քան զբնակիչս հոգեղինացն ի նմա զաւրութեանցն: Նոր իմն ընծայէ թռիչս մարմնոց ընդ թեթեւութիւնս հոգւոց` պատուականին հարստութեամբ զանարգն յարգաւորեալ: Ոչ ինքնակիր մեղաւք զազրանայ, եթէ ոչ ի մարդոց չարաց եւ կամ յանհաւատից կոխիցի: Տիպ իմն է զարմանաւոր, յաղթող իմաստից մերս տեսութեանց, անբանն, ի բանաւորէն կառուցեալ, նմին աւժանդակեալ, իբր վեհագոյն` յաւէտ նուաստի: Մեծ է, քան զմարդ, որքան ընտրելոյն Մովսեսի` ցուպն յաղթողական, առաւել, քան զբանաւոր, որքան զԱհարոն` գաւազանն խորհրդական ծաղկեցեալ. գերազանց, քան զմտաւոր, որչափ զԵղիաս եւ զԵղիսէոս` գետահերձ մաշկեակն սքանչելահրաշ փայլեալ արուեստիւ: Աւգնութիւն պարգեւէ կրկին ամենակատար սրբասնեալ ձեռաց մաքրաբար, քան թէ զինապէս, մարմին նիւթական քարի եւ հողոյ, գոյակից հարազատ զգայականաց եւ սրբոց: Իւր զվէմն անմահ, կենդանի` ի կործանումն է եւ ի կանգնումն, որպէս զդատաւորն ամենից հոգւոց հանդիսանայ հրաշապէս ազդմամբ յանէծս եւ յաւրհնութիւնս, իբրեւ տեսող աներեւութից` զոմն հրապարակէ եւ զոմն տածէ, առ ինքն կոչէ, գրեալ յանուանէ` իբր զտիրող հրամանատար էիցս: Իբր զլեառն յաւիտենական` անհարուածելի է ի դիմամարտից, ըմբռնէ զհոգեւորս` իբր զհնարադրութիւն մեծին արուեստի, անմեղս եւ անվրիպութիւնս ըստ Քրիստոսի հետոցն ընթանայ, բարձր ճոխութեամբ անպատկառաբար համարձակապէս զաւրէն գովելոյ գլուխ ամբառնայ:
Թ
Այնքան մեծ ունի սրբութիւն, մինչ զի զորս ըստ պատկերի Աստուծոյ եղեն` կանոնաւ խտրէ: Յետ յոգունց ընտրութեանց փորձից թէ համարձակեսցի մարդ ոք սխալեալ ի գաւիթս նորին մտանել` ոչ պղծի, այլ ընդ անպատրաստիցն թերութեանց դժուարի, ոչ նզովի, այլ տեղի տայ ոչ գիտողացն զշնորհին զչափ, ոչ լքանի ինքեամբ պարտաւոր իւրովն գտեալ, այլ ի մերոց գործոց խրթնանայ, ոչ թողացուցանէ երկիցս մատչել յըմբռնումն ոտիցն կենդանատուաց, ըստ տիրական անճառ խորհրդոյն, ոչ կրկին յաւուր զնոյն ցուցանէ, զի մի անընտրաբար նուիրանն խայտառակեսցի: Վշտակցէ կարեաց զաւրապէս` իբր անախտակիր ապականութեանց, որ ի մեզ շարժմանց, առանց բարբառոյ տիրապէս հրամանաւ դատի:
Ժ
Նա զի եւ տապան իմն է մաքրական, կրկին երջանկական, եւ հեղձմանէ կենցաղոյս ալեաց պահապան, ոչ բազմաւք անբանիւք գազանաց դասուք եւ սակաւ մարդկամբ, այլ ընդ երկայնոցս եւ զվերինսն յինքն հաւաքէ, ոչ յալիս խռովութեան բերի, այլ ի բարձրութիւնն երկնի համբառնայ: Իբր զաշակերտ հրահանգեալ Հոգւոյն Աստուծոյ` փախչի ի նենգութենէ, ոչ ի բողոք մահու մարմնոյ հարուածոց, այլ ի կենացն աւետիս ըմբռնեալ ածէ, ոչ Նոյիւ ձեռնարկեալ գործի, այլ հաստողին հրամանաւ շինի, ոչ Մովսէս ընդ Բեսելիէլ, այլ միածինն Աստուծոյ Հոգւովն Սրբով զսա հանդերձէ, ոչ յարաշարժ հանապազափոխ, այլ մշտակառոյց հիմամբ անսասանելեաւ զսա հաստատէ: Դարձեալ, իբր զտապանակն անխաւս փայտեղէն մածեալ տախտակաւք, առանց զգայութեան տեսողականաց մեզ առաջնորդէ, որպէս կերպարան անքանակ էին յառաջ հետեւեալ` ի հանդերձանս լուսոյն կենաց տեղի պատրաստէ: Ընդ Ոզիելի անդուստ սատակէ, եթէ ոչ խաչապէս յոգի բերիցի, սպանանէ վատնեալ վաղվաղակի առժամայն, եթէ անասնայինն լծակցութեամբ երկրասիրաբար գետնակոխ սայլիւք, իբր զանաւթ ինչ ձեռնազնին, բարձեալ տանիցի: Ոչ լեզուաւ մարմնոց, այլ բանիւ հրեշտակաց խաւսի, ոչ ունկան գոյականութիւն` եւ արագապէս մտառեալ լսէ, ոչ ձայն կերպաւորական բարբառոյ` եւ զպատգամս գործոցն Յիսուսի համարէն ազանց պատմեալ հռչակէ, ոչ խաղալեաց շարժականութիւն` եւ աստուածայնով իմն կենդանութեան հագագաւ ազդէ: Ոչ ոսկերաց եւ ջլաց յաւդուած` եւ երկուք հազարաւք կանգնաւք լայնութեամբ, իբր զգունդն անհամար բարձրեալն Աստուծոյ զկենդանական զաւրուն գումարտակ հեբրայական վառեալ ամբոխին` եւ այժմ ընդ նոսին իբր զանմաքուրս ի սրբութենէ` զոմանս ախտիւ մեղանաց ջեռեալս հատուածեալ յինքենէ հեռի ուղեկցէ ապրեցելոյն ի տաժանաւոր աղիւսարկութեանցն: Նոյն իսկ էութիւնն Աստուծոյ մարմին եղելոյ անուամբ այս վիմի նշանակեցաւ` պատառմամբ կողին զբնաւս արբուցեալ: Ոչ արեան երակաց ընթացք, այլ լուսոյ վերնոյն շառաւիղք թափանցանց միութեամբ զսոյն կենդանացուցեալ նորոգ պաշտպանէ: Ոչ Սողոմոն կամ Զորաբաբէլ մահկանացուաց ոստիկանութիւն, այլ ամենից ունողին իմաստ զսա գծագրէ: Ոչ աննուիրական, հասարակաճաշակ իւղով առ ի Յակոբայ պարարի, այլ ահաւորին արեամբ եւ փառաւք մեծին աւծանի: Ոչ տուն երկրային նիւթոյ, քան թէ մարմին երկնային լուսոյ Աստուծոյ զսորին որդիս կնքեալ ձեռնադրէ: Ոչ կենցաղոյս յերկրէ յղացմունս, այլ արքայութեանն երկնից ժառանգս կրթէ, զþի ծոց իւր գրգեալսն գոգոյն Աբրահամու ընծայեցուցանէ: Փեսայ հարսնութեան սորա` Որդին Աստուծոյ կենդանւոյ, աւրիորդք խնջոյից սորին` հայրապետացն գումարք: Սոյն ինքն մոռացումն առնէ այսակիր բարձանցն կռամոլութեան, զի զերկնայնոյն Աստուծոյ ունի զծանաւթութիւն. աւտարութիւն է ամենայնիւ դիցն դրաւշելոց, զի ի համաւրէն քարինս սորա Քրիստոս երկրպագի. քակտումն է յայտնապէս ուրուական ըղձիցն անտառաց, զի ի բնաւից մայրեաց աշխարհի նմանութեամբ կենացն փայտի ի սմա տէրն նուիրի. խորտակումն է համայն դիւապատիր յուռթիցն արձանաց, զի քարն գովեալ կարկեհան ակամբք եւ վիմաւք կենդանեաւք այսրէն հաստատի:
ԺԱ
Այս յարկ չքնաղ եւ աստուածընկալ ազատ է միանգամայն յամենուստ ծառայութենէ. ոչ աւրինակ վերնոյն Սիոնի, քան թէ ճշմարտութիւն նմին ճանաչի. ոչ կռապաշտութեանն կապաւ բագին եւ կամ լծով աւրինին տեղի պարտաւորութեան, այլ տէրունի բարերարութեանն պարգեւարան ի մէնջ համբուրի. ոչ սասանի երբէք` յայլ իմն կերպարան ձեւոյ փոխարկեալ, այլ ի նոյն շուք փառաց մեծապէս ընդարձակի. սոյն ինքն եւ երկին երկնի յերկրի լուսապայծառ կերպիւ հռչակի: Որպէս չէ առանց Հաւրն Քրիստոսի, եւ ոչ առանց այսր մաւր արգանդի յոգի կատարիլ: Անտուն շրջի անբովանդակելին, եթէ ոչ ի սմին տան տաղաւարեսցի. ոչ ունի տեղի գլխոյն հանգստեան տէրն բոլորից, եթէ ոչ ի յայս կայարան կենաց մտեալ ագանիցի: Քան ի կամար վերնայինն երկնի` ի յայս հիւթաւոր բնակութիւն առաւել պարծի. անբաւութիւն աստուածեան լուսոյն, որպէս զդէմս մարգարէին եւ զաւրինակս սորին ծածկեցին, որպէս փախեան ի փառաց երեսաց նորին, եւ նմանութեան սորուն` որ ի տաճարին` ոչ հանդարտեցին,- ի տաւն հանդիսի մեծի գովեստի, եւ ի բանականացս դասուց խմբեալ նուագի, աստ աւրհնի կրկին բաղձանաւք, քան ի դրախտն վայելչական:
ԺԲ
Այս մայր հոգեւոր, երկնաւոր, լուսաւոր, քան թէ երկրաւոր, շնչաւոր մարմնաւոր, զիս գգուեաց որդի: Կաթն ստեանց սորա արիւնն Քրիստոսի: Եթէ Աստուածածնին իսկ պատկեր զսոյն ոք գրեսցէ, ոչ անաւրինի: Իբր զնշան խաչին փրկութեան` զաւրութիւնս զարմանազանս եւ արուեստս բազմաւրինակս կատարեալ հրաշագործէ: Բեմ ահաւորին ատենի ի սմա հաստատեալ տեսանի: Սովաւ խորթաբարոյիցն հերձուածողաց մոլեգնաճառ բերանք կարկին: Ունի եւ քարինս իմն իմանալիս եւ բանաւորականս, որով զգազանամիտս անմաքուրս բացուստ ի բաց տրոհեալ տարագրէ: Ծնանի եւ Աստուածս ոմանս եղանակս` պատկերս մաքուրս միոյն Աստուծոյ Քրիստոսի: Ունի եւ զդիրն իւր ընդ արեւելս` ի տեղի խոստման բնակութեանն մերոյ առաջնոյ. ձեռամբ իմն ցուցանէ յայտնապէս զգաստեանն Աստուծոյ շաւիղ, զփայլականն առակ տիրական ի դէմս բերեալ` մեզ վարդապետէ, զփրկութիւնն ի յելից անտի ծագման արուսեկին քրիստոսեան երեւմանն ի վերջնում աւուրն արարածոց երկրի թարգմանէ: Ցաւս հալածէ, ախտաժէտս բժշկէ, դիւաց բռնութեանց զաւրէ: Արգանդ որովայնի սորին` աւազանն կենդանարար, ի պար հարսանեաց սորա` դասք առաքելոցն: Այնքան ճոխացաւ` բարգաւաճեալ երանութեամբ, մինչ զի նոյն ինքն փրկչին անուամբ վայելչապէս յորջորջեցաւ, տիրամաւրն լուոյ կոչմամբ ի մերձաւորաց միածնին ձայնեալ կնքեցաւ: Ծփելոց մեղաւորաց` նաւահանգիստ հանդարտութեան, խրախճանարան` վերնոցն դասուց, բժշկարան անսխալելի` տարակուսեալ պարտաւորաց: Երրորդութիւնն անպատում ի սմա փառաւորի` աւրհնեալ յամենայնի:
ԺԳ
Իսկ եթէ ոք ձեռն չարութեան ի վերինն արքայութիւն յանդգնաբար համբառնայցէ, գիւտ ինչ մարմնաւոր եւ կամ հնարք մարդկային եւ կամ արուեստ երկրակենցաղ զսահմանեալ աւանդութիւնս առ ձեռակերտս եկեղեցի վարկանիցի, եւ ոչ պարգեւ առաւել կենաց, եւ ակնարկութիւն աստուածային, եւ Հոգւոյն Սրբոյ յայտնեալ լուսանորոգ նախագրութիւն, եւ երախտեաց բարձրելոյն ամենատուր լիականութիւն, եւ կամաց արարողին խնկաւորեալ խորհրդարան, եւ առաքելոց ձեռինն աջոյ բարեհանճար հիմնարկութիւն, եւ միանգամայն ասել` դուռն երկնից եւ քաղաք Աստուծոյ կենդանւոյ եւ մայր կենդանեաց, ազատ ի պարտեաց, եւ ճշգրիտ տեսակ կերպի երեւակիս բանականի, իմանալին` խորհուրդ հոգւոյս, եւ շաւշափելին` պատկեր մարմնոյս, եւ սրբութեանցն անդ անճառից գերազանցեալ նոր սրբութիւն, եւ քրիստոսեանն նշանաւ պայծառապարծ պսակեցեալ,- զայնպիսի ոչ խոստովանողսն մերժէ յերեսաց իւրոց Հայրն ամենակալ ի ձեռն Բանին իւրոյ էակցի, բարձեալ ի նմանէ եւ զաւանդ շնորհի Հոգւոյն փառակցի` փակեսցէ զդուռն կենացս այս առագաստի յանդիման նորին: Իսկ մեք, զորս գրեցաք, սմին եւ վկայեմք` հաւատացեալ որում կարգեցաքս, յանուն եւ ի փառս ամենակալ Երրորդութեանն եւ միում աստուածութեանն յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն:
Այն իմ հաւատ յԵրրորդութիւնն, եւ այս իմ մայրն իմ լուսափառ խոստովանեալ դաւանութիւն:
Ա
Եւ արդ, ընկղմեալ, զմայլեալ եւ իսպառ ծածկեալ ի յանճառութենէ առաւելութեան բազմամասնեայ յաճախութեան մեծիդ երախտեաց, որ ամէնառատ լրմամբ աննուազելեաւ յաջմէ եւ յահեկէ, ի դիմաց եւ ի թիկանց համբարեալ կան անբաւութիւնք` մատուցանեմ, ընծայեմ դարձեալ աստանաւր աւանդ գովեստի դաւանման ճշմարտականի: Զի որպէս երբեմն հերձուածականին չարափառութեամբ, ամենապատիրն խաբէութեամբ նենգողին կարթիւ հատուածեալ ի բաց հերքեցայ` ելեալ ի դրախտէն, արդ, միաւորականաւս այսու ուղիղ ամբծութեամբ ի յաւանդ իսկապէս շնորհի անդրէն միւսանգամ համբարձեալ սովիմբ, ի թռիչս թեւոց լուսոյ ահա յերկինս ժամանեցից հետեւեալ: Այլ քանզի յարգանդէն, յորում յղացայ` հոգեւոր երկամբք ծնիցեալ, զմեծ եւ զերջանիկ դշխոյ անարատ` ամենից կուսից իսկուհի, զպանծալի մայրն իմ գովելի պարտ է կանոնաւ սահմանի բանի արձանագրել յայսմ մատենի, զի ծանիցի, ցուցցի եւ այլոց եւս ապագայիցն ազգաց պատմեսցի որքանութիւն փառաց խնկելոյն` արժանապէս պաշտմամբ պատուեալ իբր մաքուր մարմին ընդ գլխոյ մարդեղութեան Բանին Աստուծոյ` ի յիշատակ ճառիս հաւատոյ Երրորդութեանն դաւանութեան:
Եւ արդ, ի յայս աւրինակ հոգենկար պատկերի բանի, որ զխորանէս լուսոյ յարմարի, ընկալ զիս, գթած, աւրհնեալ, քաւեցեալ եւ սրբեալ ի սմին: Հան սովաւ ի հոգւոյս զնախատինս մեղացս, անմեղս եւ անբիծս ընդ հովանեաւ սորին բազմեցո, յաւել զտկարս ի տունն Դաւթի եւ անդուստ փոխեալ ի տունդ Աստուծոյ, ըստ մարգարէին ձայնի, որ ի քեզ, Յիսուս, ակնարկի: Մի սոսկ զմտիցն եւ մի անաւգուտ զելիցն հետեւութիւն արասցես: Մի զհաւատոյս ջերմութիւն ցուրտ համարեսցիս եւ մի զհամբոյր ողջունիս անկարգ ինչ վարկանեսցիս: Մի զպաշտաւնն ապաշնորհ գրեսցես եւ մի զերկրպագութիւնն անխորհուրդ լքցես: Մի անպտուղ լիցի տեսականութիւն պատկերին, եւ մի աննշոյլ` կերպարանին սքանչելութիւն: Մի անհուր ողջակիզին սպանդ մոռասցի, եւ մի պատարագ ուխտի այս ճառի արտաքոյ ցրեսցի: Մի ճաշակդ լուսոյ ինձ մահու լիցի, եւ մի բաժակ քո կողիցդ արեան ի դատապարտութիւն եղիցի:
Գ
Աղաչեմ զքեզ, Տէր Յիսուս, միդ յէութենէդ, որով զգիտութիւն Հաւր քոյ եւ Հոգւոյդ Սրբոյ ճաշակեալ ծանեաք, քանզի ի քէն իսկ վարդապետեալ զամենապարգեւ կարգս եկեղեցւոյ, ի սմին աղաւթանուէր լուսարան կենաց փրկութեան բարեաց, տարածեալ զսիրտս ձեռաց համբարձմամբ` զայս կնդրուկ բանի բնակողիդ ի սմա, տիրողիդ բնաւից երեքսրբենիդ մատուցեալ, յաւէժ ընծայեցուցանեմք այսու բարբառով բարեշնորհութեան:
Դ
Փառաւորեմք վերաձայնեալ նուագաւք աւրհնութեան երգոց ի հաւատ պաշտաման բանի զբարեհրաման պատճառն եղելոց` զԵրրորդութիւնն անսկիզբն, անհամեմատ բարձրութեամբ, անհասական խորհրդոց եւ անըմբռնելի իմաստից, անզննելի զգայութեանց եւ անբերելի եղելոց, քանակութիւն վերնականն երկնի եւ անսահման ներքնային խորոց, լրութիւն սպառմանց եւ նախադրութիւն սկզբանց, մի` յերից անշփոթ կերպից, եւ երիս` ի միոյ անհատուածելի իսկութեանց, ի վեր քան զմտաց անարգելութիւն` յարաձգեալ ամենայն ուրեք բովանդակ: Անփոփոխ բարի, անսասանելի ուղղութիւն, անխառն կերպարան սիրոյ, մեծութիւն անյաջորդ, բարձրութիւն անխոնարհելի, անվատնելի տեսականութիւն, բարերարութիւն աննուազելի, կամք կայուն, հրաման կենդանի, ակնարկութիւն փրկչական, երանութիւն ճշմարիտ, ակնկալութիւն հաւաստի, խոստումն անստելի, աւանդ արգասաւոր, ստոյգ աւետիս, վերամբարձութիւն անձեռնարկելի: Մի Հայր միայնոյ Որդւոյ` միական Հոգւովն պատուեալ, ամենահարուստ բարութեամբ, ամենեւին ունայն ի չարէ, աւրհնաձայն գոհաբանութեամբ, անքնին ներբողիւ գովեալ:
Ե
Մին բարձրեալ ահաւոր անուն` համապատիւն կցորդութեանց, անպատումն ազգականութեանց, եռալուսեանն զուգակցութեանց, անյաւելուածն լրականութեանց, ինքնիշխան կամաւորութեամբ պատուասիրեալ առ Հայրն հանգունատիպ` գործակցութեամբ Հոգւոյն Սրբութեան խոնարհեալ իջեալ ի յերկնից, աննուազ գոլով ընտանի փառացն, հաճեցաւ մտանել յարգանդ մայրենի Աստուածածին կուսին մաքրութեան, յորում աճեցոյց զբոյսն աւրհնութեան ի լուսասահման անդաստանին անարատութեան, ընդ ամենակատարն էութեան համասնեալ յանանջրպետ միականութիւն, թափանցական խառնութեամբ յաստուածութեանն ոգի բաղկացոյց զգոյութիւն շնչոյս հրաշապէս: Որով անստամբակելի երասանաւ սանձաց կրթութեան զստահակութիւնս ի հանդարտեցոյց, եւ կամաւ ընծայեալ խաչին` ամբարձաւ ծաղիկն պտղոյն կենաց ի ծայրս լրութեան անմահականն տնկոյ, ի մահ վիրաւորեցաւ` աստուածութեանն անընդմիջելի ի մերասերն մարմնոյ, որով կենսացոյց զգործին պարտեաց, արարչութեանն իսկութեան ի նմին յաւէտ անբաժանաւրէն ընդ նիւթական մարմնոյն վշտացեալ: Իջեալ ի վայրս խաւարային դժոխոց` եհան զկապուտն իւրաստեղծ ի կապանաց աւցտողին եւ, իբր ի նիրհմանէ քնոյ զարթուցեալ, յինքն նահանջեալ զդիմեցումն մահու, կանգնեցաւ, կենդանացաւ աստուածապէս` ելեալ ի յերկրէ հացն կենաց եւ հովիւն հաւտից բանաւորականաց: Հաւատարիմ եղեւ յաշխարհի եւ երեւեցեալ նոյնութեամբ ամենեւին աննուազելի, որպէս եկն համայն` եւ համբարձաւ բովանդակ, բազմեցաւ նստաւ ի գերունակն գահոյս` նախնականին պարզութեան արարչական փառաւորութեամբ: Զոր խոստովանիմք Աստուած բարերար եւ Տէր բոլորից, որ դատի զամենայն երկիր արդար ընտրութեամբ յաւուրն մեծի, որ ինքն է սկիզբն եւ ինքն` կատարած, նոյն առաջին եւ նոյն առյապայ, անպակաս բովանդակութեամբ թագաւորեալ ի լոյս անմատոյց:
Աւրհնաբանեմք ընդ Հաւր եւ Որդւոյ եւ զանբաժանելի բղխումն` նոցին փառակից Հոգւոյն տէրութեան, որ ստեղծ զբնաւս եւ կենդանածնէ զամենայն, որ անդստին իսկ ի բնէ համապարփակ մթութեան աշխարհակալն միգի շրջէր, նկարէր եւ կերպարանէր ամէնունակ ջուրբքն անբաւութեան երկրատարածն ծովու` ի կատարումն արդեան խորհրդոյս` զսուրբ աւազանն լուսոյ: Նախ արար եւ այժմ գործէ, գոյացոյց եւ միշտ կատարէ արուեստս, սքանչելիս, նախատեսութիւնս սրբասնելոց, ազդմունս աստուածաւրէնս, զաւրութիւնս զարմանաւորս, մարգարէս, առաքեալս, վարդապետս` վարժողս կրթութեան հանճարոյ: Զսրբարանն մատուցման արեանն Քրիստոսի յարդարեաց, քաւութիւնս անձանց, առողջութիւնս մարմնոց ըստ նմանութեան Քրիստոսի ողորմութեամբ հրամայեաց: Մկրտեաց եւ գեր քան զջուր, ինքեան միայն բաւականութեամբ նորոգեաց, լուսաւորեաց: Հանապազ նովին բարեգործութեամբ զաւրանայ: Վկայեաց միածնին աստուածութեանն ի հոսանսն Յորդանանու, աւրինակաւ տեսութեան ամպոյ ցուցաւ ձայնիւ Հաւր ի լերինն Թաբորական: Ի նոյն տիպ նմանութեան հովանի եղեւ Յակոբեան տոհմին ի յելսն Եգիպտոսի, յուղեգնացութիւն զաւրավարութեանն Մովսեսի` հողմով սաստկութեան զփարաւոն ընկղմեաց: Քահանայս կատարագործէ, իմաստունս կազմէ, թագաւորս զաւրացուցանէ, քաւութիւնս ընձեռէ, կեանս շնորհէ մահացելոց ի նորոգութիւն յարութեանն: Նոյն ինքն է աւծումն մարդացելոյն Աստուծոյ, մշտնջենաւոր հաւասարութեամբ ընդ Հաւր երկրպագեալ` ի պատիւ մեծութեան Որդւոյ, անսահման փառաւորութեամբ աւրհնեալ յաւիտեանս: Ամէն:
Է
Դաւանեմք ի հաւատ ուղիղ եւ անխոտորնակ անբծութեան` համբուրիւ շրթանց ողջունեալ զկառուցեալս խորան յանշնչական արձանաց` աստուածային բնակութեան եկեղեցւոյս շինուածոյ, որ գերազանց գտաւ եւ երկնի ամենազարդ բարձրութեամբ, որ ի նոցին իսկ յառաքելականացն դասուց հիմնեցաւ, յաշակերտաց վերնոյն խնկեցաւ, ի սպասաւորաց բանին պաշտեցաւ: Սկիզբն առեալ կենացս այս գանձու ի վերնայարկն սրահէ, խորհրդակատարն վայրէ, զոր Հոգին Աստուծոյ լցոյց` փայլեցուցեալ ի նմա զաւրութիւն յաւուր մեծի Պենտակոստէին. նախ զտունն բարետեսիլ` յաւրինակ սրբութեան կատարման շնորհի այսր եկեղեցւոյ կանխամեծար առաւելութեան, յորում ապա եւ ի նմին բնակչացն տուաւ լուսանորոգ բարեփառութիւն: Ուստի արիւն հզաւրին Աստուծոյ բաշխեալ մատուցանի յաւէտ, քան զՀաբելին` մահու գուժարկու, մեծաւ բարբառով ձայնի բերկրութեան` կենդանութիւն անմահութեան ի սմա ազդելով: Քանզի ոչ է կար զաւրութեան ուրուք ընդ երկնաւ յանդիման արեգական ի սպասաւորութիւն խորհրդոյ այսր ահաւորութեան ձեռնարկել, եթէ ոչ ընդ թեւաւք սորին պահեսցի, նա զի ոչ երկնիւք բաւականանայ այս նուէր Տէրունի մարմնոյ, եթէ ոչ զայս ձեղուն աւրհնութեան ծածկոյթ ունիցի, վասն զի մահու անիծիւք հերքի այր ըստ աւրինին, որ արտաքոյ խորանի այս վկայութեան զաստուածային պատարագն մատուցանէ, մանաւանդ զի պարտաւոր արեան կոչեսցի, որ ոչ զանձինն աւրինակ արիւն յայս նուիրան ընծայեցուսցէ: Մի ի սմա լուացումն ի մահն Քրիստոսի, զի մի յանգէտս անարգեալ աստուածութիւնն` ի ծանուցելումն զնախնին կրեսցէ: Մի ձեռնադրութիւն ի պատիւ աւծութեան լուսոյն, զի մի յանբծութիւնն խաբէութիւն խառնեսցի: Մի եւ շնորհաւք, քան թէ ապաշխարութեամբ քաւութիւն, զի մի ճշմարտութիւնն կերպարանաւք խորամանկեսցի: Մի յընտրութիւնն ապառնի` հաւատ, զի մի սպառնալիք հատուցմանն զրոյցս ինչ աւտար համբաւոյ գրեսցի: Մի երկաքանչիւրոց գոյութեանց մերոց իրաւամբք կշտամբութիւն, զի մի կիսամասնեայ առ մարդն ներքին եւ առ արտաքին` չարի եւ կամ բարւոյ փոխատրութիւնն կարծեսցի` յանմահ զաւրութիւն արքայական որդեգրութեանն, զի ընտելութեամբ երկրայնովս առաւելութիւն վերնումն թագաւորութեան յայտնապէս ճշմարտեսցի: Մի յոյս կենդանութեան առ անեղծութիւնն սրբոց, զի աներկեւանութիւն խոստացելոցն ի միտս ունկնդրացն ծանուցեալ հաւատասցի:
Ը
Այս դշխոյ պաշտելի` անշնչական եկեղեցի տայ կեանս եւ մահու իշխէ, ըստ աւրինակի ադամեան պտղոյն յարմարապէս ճաշակելի, գերազանց, քան զբանականս, յանշնչութեան հրաշագործէ, մինչ զի կատարումն ընձեռէ եւ նորոգ հաստատէ` վերստին նկարեալ ի մեզ զկերպարանն փառաց լուսոյ: Գրեալ եւս է տեսակ մեծութեան վերնում կամարին սկզբնաւոր յառաջակառոյց, քան զբնակիչս հոգեղինացն ի նմա զաւրութեանցն: Նոր իմն ընծայէ թռիչս մարմնոց ընդ թեթեւութիւնս հոգւոց` պատուականին հարստութեամբ զանարգն յարգաւորեալ: Ոչ ինքնակիր մեղաւք զազրանայ, եթէ ոչ ի մարդոց չարաց եւ կամ յանհաւատից կոխիցի: Տիպ իմն է զարմանաւոր, յաղթող իմաստից մերս տեսութեանց, անբանն, ի բանաւորէն կառուցեալ, նմին աւժանդակեալ, իբր վեհագոյն` յաւէտ նուաստի: Մեծ է, քան զմարդ, որքան ընտրելոյն Մովսեսի` ցուպն յաղթողական, առաւել, քան զբանաւոր, որքան զԱհարոն` գաւազանն խորհրդական ծաղկեցեալ. գերազանց, քան զմտաւոր, որչափ զԵղիաս եւ զԵղիսէոս` գետահերձ մաշկեակն սքանչելահրաշ փայլեալ արուեստիւ: Աւգնութիւն պարգեւէ կրկին ամենակատար սրբասնեալ ձեռաց մաքրաբար, քան թէ զինապէս, մարմին նիւթական քարի եւ հողոյ, գոյակից հարազատ զգայականաց եւ սրբոց: Իւր զվէմն անմահ, կենդանի` ի կործանումն է եւ ի կանգնումն, որպէս զդատաւորն ամենից հոգւոց հանդիսանայ հրաշապէս ազդմամբ յանէծս եւ յաւրհնութիւնս, իբրեւ տեսող աներեւութից` զոմն հրապարակէ եւ զոմն տածէ, առ ինքն կոչէ, գրեալ յանուանէ` իբր զտիրող հրամանատար էիցս: Իբր զլեառն յաւիտենական` անհարուածելի է ի դիմամարտից, ըմբռնէ զհոգեւորս` իբր զհնարադրութիւն մեծին արուեստի, անմեղս եւ անվրիպութիւնս ըստ Քրիստոսի հետոցն ընթանայ, բարձր ճոխութեամբ անպատկառաբար համարձակապէս զաւրէն գովելոյ գլուխ ամբառնայ:
Թ
Այնքան մեծ ունի սրբութիւն, մինչ զի զորս ըստ պատկերի Աստուծոյ եղեն` կանոնաւ խտրէ: Յետ յոգունց ընտրութեանց փորձից թէ համարձակեսցի մարդ ոք սխալեալ ի գաւիթս նորին մտանել` ոչ պղծի, այլ ընդ անպատրաստիցն թերութեանց դժուարի, ոչ նզովի, այլ տեղի տայ ոչ գիտողացն զշնորհին զչափ, ոչ լքանի ինքեամբ պարտաւոր իւրովն գտեալ, այլ ի մերոց գործոց խրթնանայ, ոչ թողացուցանէ երկիցս մատչել յըմբռնումն ոտիցն կենդանատուաց, ըստ տիրական անճառ խորհրդոյն, ոչ կրկին յաւուր զնոյն ցուցանէ, զի մի անընտրաբար նուիրանն խայտառակեսցի: Վշտակցէ կարեաց զաւրապէս` իբր անախտակիր ապականութեանց, որ ի մեզ շարժմանց, առանց բարբառոյ տիրապէս հրամանաւ դատի:
Ժ
Նա զի եւ տապան իմն է մաքրական, կրկին երջանկական, եւ հեղձմանէ կենցաղոյս ալեաց պահապան, ոչ բազմաւք անբանիւք գազանաց դասուք եւ սակաւ մարդկամբ, այլ ընդ երկայնոցս եւ զվերինսն յինքն հաւաքէ, ոչ յալիս խռովութեան բերի, այլ ի բարձրութիւնն երկնի համբառնայ: Իբր զաշակերտ հրահանգեալ Հոգւոյն Աստուծոյ` փախչի ի նենգութենէ, ոչ ի բողոք մահու մարմնոյ հարուածոց, այլ ի կենացն աւետիս ըմբռնեալ ածէ, ոչ Նոյիւ ձեռնարկեալ գործի, այլ հաստողին հրամանաւ շինի, ոչ Մովսէս ընդ Բեսելիէլ, այլ միածինն Աստուծոյ Հոգւովն Սրբով զսա հանդերձէ, ոչ յարաշարժ հանապազափոխ, այլ մշտակառոյց հիմամբ անսասանելեաւ զսա հաստատէ: Դարձեալ, իբր զտապանակն անխաւս փայտեղէն մածեալ տախտակաւք, առանց զգայութեան տեսողականաց մեզ առաջնորդէ, որպէս կերպարան անքանակ էին յառաջ հետեւեալ` ի հանդերձանս լուսոյն կենաց տեղի պատրաստէ: Ընդ Ոզիելի անդուստ սատակէ, եթէ ոչ խաչապէս յոգի բերիցի, սպանանէ վատնեալ վաղվաղակի առժամայն, եթէ անասնայինն լծակցութեամբ երկրասիրաբար գետնակոխ սայլիւք, իբր զանաւթ ինչ ձեռնազնին, բարձեալ տանիցի: Ոչ լեզուաւ մարմնոց, այլ բանիւ հրեշտակաց խաւսի, ոչ ունկան գոյականութիւն` եւ արագապէս մտառեալ լսէ, ոչ ձայն կերպաւորական բարբառոյ` եւ զպատգամս գործոցն Յիսուսի համարէն ազանց պատմեալ հռչակէ, ոչ խաղալեաց շարժականութիւն` եւ աստուածայնով իմն կենդանութեան հագագաւ ազդէ: Ոչ ոսկերաց եւ ջլաց յաւդուած` եւ երկուք հազարաւք կանգնաւք լայնութեամբ, իբր զգունդն անհամար բարձրեալն Աստուծոյ զկենդանական զաւրուն գումարտակ հեբրայական վառեալ ամբոխին` եւ այժմ ընդ նոսին իբր զանմաքուրս ի սրբութենէ` զոմանս ախտիւ մեղանաց ջեռեալս հատուածեալ յինքենէ հեռի ուղեկցէ ապրեցելոյն ի տաժանաւոր աղիւսարկութեանցն: Նոյն իսկ էութիւնն Աստուծոյ մարմին եղելոյ անուամբ այս վիմի նշանակեցաւ` պատառմամբ կողին զբնաւս արբուցեալ: Ոչ արեան երակաց ընթացք, այլ լուսոյ վերնոյն շառաւիղք թափանցանց միութեամբ զսոյն կենդանացուցեալ նորոգ պաշտպանէ: Ոչ Սողոմոն կամ Զորաբաբէլ մահկանացուաց ոստիկանութիւն, այլ ամենից ունողին իմաստ զսա գծագրէ: Ոչ աննուիրական, հասարակաճաշակ իւղով առ ի Յակոբայ պարարի, այլ ահաւորին արեամբ եւ փառաւք մեծին աւծանի: Ոչ տուն երկրային նիւթոյ, քան թէ մարմին երկնային լուսոյ Աստուծոյ զսորին որդիս կնքեալ ձեռնադրէ: Ոչ կենցաղոյս յերկրէ յղացմունս, այլ արքայութեանն երկնից ժառանգս կրթէ, զþի ծոց իւր գրգեալսն գոգոյն Աբրահամու ընծայեցուցանէ: Փեսայ հարսնութեան սորա` Որդին Աստուծոյ կենդանւոյ, աւրիորդք խնջոյից սորին` հայրապետացն գումարք: Սոյն ինքն մոռացումն առնէ այսակիր բարձանցն կռամոլութեան, զի զերկնայնոյն Աստուծոյ ունի զծանաւթութիւն. աւտարութիւն է ամենայնիւ դիցն դրաւշելոց, զի ի համաւրէն քարինս սորա Քրիստոս երկրպագի. քակտումն է յայտնապէս ուրուական ըղձիցն անտառաց, զի ի բնաւից մայրեաց աշխարհի նմանութեամբ կենացն փայտի ի սմա տէրն նուիրի. խորտակումն է համայն դիւապատիր յուռթիցն արձանաց, զի քարն գովեալ կարկեհան ակամբք եւ վիմաւք կենդանեաւք այսրէն հաստատի:
ԺԱ
Այս յարկ չքնաղ եւ աստուածընկալ ազատ է միանգամայն յամենուստ ծառայութենէ. ոչ աւրինակ վերնոյն Սիոնի, քան թէ ճշմարտութիւն նմին ճանաչի. ոչ կռապաշտութեանն կապաւ բագին եւ կամ լծով աւրինին տեղի պարտաւորութեան, այլ տէրունի բարերարութեանն պարգեւարան ի մէնջ համբուրի. ոչ սասանի երբէք` յայլ իմն կերպարան ձեւոյ փոխարկեալ, այլ ի նոյն շուք փառաց մեծապէս ընդարձակի. սոյն ինքն եւ երկին երկնի յերկրի լուսապայծառ կերպիւ հռչակի: Որպէս չէ առանց Հաւրն Քրիստոսի, եւ ոչ առանց այսր մաւր արգանդի յոգի կատարիլ: Անտուն շրջի անբովանդակելին, եթէ ոչ ի սմին տան տաղաւարեսցի. ոչ ունի տեղի գլխոյն հանգստեան տէրն բոլորից, եթէ ոչ ի յայս կայարան կենաց մտեալ ագանիցի: Քան ի կամար վերնայինն երկնի` ի յայս հիւթաւոր բնակութիւն առաւել պարծի. անբաւութիւն աստուածեան լուսոյն, որպէս զդէմս մարգարէին եւ զաւրինակս սորին ծածկեցին, որպէս փախեան ի փառաց երեսաց նորին, եւ նմանութեան սորուն` որ ի տաճարին` ոչ հանդարտեցին,- ի տաւն հանդիսի մեծի գովեստի, եւ ի բանականացս դասուց խմբեալ նուագի, աստ աւրհնի կրկին բաղձանաւք, քան ի դրախտն վայելչական:
ԺԲ
Այս մայր հոգեւոր, երկնաւոր, լուսաւոր, քան թէ երկրաւոր, շնչաւոր մարմնաւոր, զիս գգուեաց որդի: Կաթն ստեանց սորա արիւնն Քրիստոսի: Եթէ Աստուածածնին իսկ պատկեր զսոյն ոք գրեսցէ, ոչ անաւրինի: Իբր զնշան խաչին փրկութեան` զաւրութիւնս զարմանազանս եւ արուեստս բազմաւրինակս կատարեալ հրաշագործէ: Բեմ ահաւորին ատենի ի սմա հաստատեալ տեսանի: Սովաւ խորթաբարոյիցն հերձուածողաց մոլեգնաճառ բերանք կարկին: Ունի եւ քարինս իմն իմանալիս եւ բանաւորականս, որով զգազանամիտս անմաքուրս բացուստ ի բաց տրոհեալ տարագրէ: Ծնանի եւ Աստուածս ոմանս եղանակս` պատկերս մաքուրս միոյն Աստուծոյ Քրիստոսի: Ունի եւ զդիրն իւր ընդ արեւելս` ի տեղի խոստման բնակութեանն մերոյ առաջնոյ. ձեռամբ իմն ցուցանէ յայտնապէս զգաստեանն Աստուծոյ շաւիղ, զփայլականն առակ տիրական ի դէմս բերեալ` մեզ վարդապետէ, զփրկութիւնն ի յելից անտի ծագման արուսեկին քրիստոսեան երեւմանն ի վերջնում աւուրն արարածոց երկրի թարգմանէ: Ցաւս հալածէ, ախտաժէտս բժշկէ, դիւաց բռնութեանց զաւրէ: Արգանդ որովայնի սորին` աւազանն կենդանարար, ի պար հարսանեաց սորա` դասք առաքելոցն: Այնքան ճոխացաւ` բարգաւաճեալ երանութեամբ, մինչ զի նոյն ինքն փրկչին անուամբ վայելչապէս յորջորջեցաւ, տիրամաւրն լուոյ կոչմամբ ի մերձաւորաց միածնին ձայնեալ կնքեցաւ: Ծփելոց մեղաւորաց` նաւահանգիստ հանդարտութեան, խրախճանարան` վերնոցն դասուց, բժշկարան անսխալելի` տարակուսեալ պարտաւորաց: Երրորդութիւնն անպատում ի սմա փառաւորի` աւրհնեալ յամենայնի:
ԺԳ
Իսկ եթէ ոք ձեռն չարութեան ի վերինն արքայութիւն յանդգնաբար համբառնայցէ, գիւտ ինչ մարմնաւոր եւ կամ հնարք մարդկային եւ կամ արուեստ երկրակենցաղ զսահմանեալ աւանդութիւնս առ ձեռակերտս եկեղեցի վարկանիցի, եւ ոչ պարգեւ առաւել կենաց, եւ ակնարկութիւն աստուածային, եւ Հոգւոյն Սրբոյ յայտնեալ լուսանորոգ նախագրութիւն, եւ երախտեաց բարձրելոյն ամենատուր լիականութիւն, եւ կամաց արարողին խնկաւորեալ խորհրդարան, եւ առաքելոց ձեռինն աջոյ բարեհանճար հիմնարկութիւն, եւ միանգամայն ասել` դուռն երկնից եւ քաղաք Աստուծոյ կենդանւոյ եւ մայր կենդանեաց, ազատ ի պարտեաց, եւ ճշգրիտ տեսակ կերպի երեւակիս բանականի, իմանալին` խորհուրդ հոգւոյս, եւ շաւշափելին` պատկեր մարմնոյս, եւ սրբութեանցն անդ անճառից գերազանցեալ նոր սրբութիւն, եւ քրիստոսեանն նշանաւ պայծառապարծ պսակեցեալ,- զայնպիսի ոչ խոստովանողսն մերժէ յերեսաց իւրոց Հայրն ամենակալ ի ձեռն Բանին իւրոյ էակցի, բարձեալ ի նմանէ եւ զաւանդ շնորհի Հոգւոյն փառակցի` փակեսցէ զդուռն կենացս այս առագաստի յանդիման նորին: Իսկ մեք, զորս գրեցաք, սմին եւ վկայեմք` հաւատացեալ որում կարգեցաքս, յանուն եւ ի փառս ամենակալ Երրորդութեանն եւ միում աստուածութեանն յաւիտեանս յաւիտենից: Ամէն:
Այն իմ հաւատ յԵրրորդութիւնն, եւ այս իմ մայրն իմ լուսափառ խոստովանեալ դաւանութիւն:
samedi 20 février 2016
mercredi 3 février 2016
ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ. ՏԱՂ ՎԱՍՆ ՎԵՐԱՑՄԱՆ ԽԱՉԻՆ
Ես ձայն զառիւծուն ասեմ՝
որ գոչէր ի քառաթևին,
Ի քառաթևին գոչէր,
ձայն առնէր ի սանդարամետն։
Սանդարամետն այն ի դող եղեալ
սասանէր ի ձայնէն ահեղ։
Ահեղ ձայնս որ ես լուայ,
սա քակէ զամուրս, որ ունիմ։
Զամուրս իմ քակել կամի,
գերելոցն առնել գերէդարձ։
Գերեացն երանի ասեմ՝
որ եղեն ի յառն առիւծուն.
Ի յառն առիւծուն եղեն՝
այլ չունին ակն տանջելոյ.
Ակն տանջելոյ չունին՝
ակն ունին անանց պսակին.
Պսակ բոլորեալ առնուն.
յառիւծէն՝ յանմահ արքայէն.
Փա՜ռըս փրկողին տացո՛ւք,
որ փրկեաց զգերեալսն ի բանտէն։
որ գոչէր ի քառաթևին,
Ի քառաթևին գոչէր,
ձայն առնէր ի սանդարամետն։
Սանդարամետն այն ի դող եղեալ
սասանէր ի ձայնէն ահեղ։
Ահեղ ձայնս որ ես լուայ,
սա քակէ զամուրս, որ ունիմ։
Զամուրս իմ քակել կամի,
գերելոցն առնել գերէդարձ։
Գերեացն երանի ասեմ՝
որ եղեն ի յառն առիւծուն.
Ի յառն առիւծուն եղեն՝
այլ չունին ակն տանջելոյ.
Ակն տանջելոյ չունին՝
ակն ունին անանց պսակին.
Պսակ բոլորեալ առնուն.
յառիւծէն՝ յանմահ արքայէն.
Փա՜ռըս փրկողին տացո՛ւք,
որ փրկեաց զգերեալսն ի բանտէն։
lundi 1 février 2016
Գրիգոր Նարեկացի. Քարոզ ի Գալուստ Սուրբ Հոգւոյն
Գանձ լուսոյ, փառակից Որդւոյ,
Անճառ զաւրութիւն, ահեղ մեծութիւն, անբաւ բնութիւն․
Լոյս ի լուսոյ, ոգի Բարձրելոյ, պատկեր անփոփոխ, պարզ, անզննելի․
Հաստիչ հոգւոց, հանդերձիչ մարմնոց․
Անուն պաշտելի, ճշմարիտ բարի, անեղանելի,
Էակից ընդ Հաւր եւ Տէր բոլորից․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Րաբուն հանճարոյ տեսութեան մերոյ
Անթարգմանելի խորոցդ Աստուծոյ,
Որ դու միայն մինդ յիսկութենէ տեսակ առանձին․
Ոգի տիրական, ուրոյն կերպարան կատարելութեան,
Յորմէ գոյացան եղեալքս ամենայն,
Ուստի յաւրինակ նորոյ փրկութեանս,
Զնախնի խաւարն աշխարհատարած անզարդութեան
Հին նսեմութեան գեղատխուր անպատրաստութեան,
Վայելչական հրաշագործութեամբ շրջմամբ քո ի ջուրս՝
Բանիւ բղխողիդ ի լոյս փոխեցեր.
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Ի զաւրս վերինս փառատրողացն
Սրբաբանեալ կազմիչդ համայնից․
Ի կտակս աւրինաց եւ մարգարէից՝ ազդումն եւ պատճառ.
Շնչումն ահաւոր եւ ձայն կենդանի․
Հանդերձիչ երկնի առ Նոյիւն
Եւ տիեզերահեղձոյց ծովուն ցամաքիչ․
Բաժանող շրթանց առաջին ձայնիցն սնոտիաժողով միաբանելոցն,
Յայլ հրաւէր նորոգ պանծալի համաբարբառ տպաւորութեան․
Հողմ սաստիկ եգիպտակործան եւ ամպ վերարկու տոհմին Յակոբայ,
Ուժգին եւ հանդարտ նոյն առ Հեղիաս․
Պատմաբանիչ հրովարտակաւք քոյինաշունչ պատմագրութեանց
Եւ յապագայսն տեսողութիւն հրամայեցեր աստուածայնապէս,
Որով զճանապարհ յաղթողին մահու եւ Բելիարայ
Յաւուրս վերջինս այսու ծանուցեր․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Գովեստ քեզ, անեղծ եւ Տէր անստեղծ,
Ամենիշխան աջ զաւրեղութեան՝ մարդացելոյն Աստուծոյ աւծումն՝
Կերպիւ աղաւնւոյ ցուցեալ ի Յորդանան․
Հաւասարափառ զուգաթիւ ընդ Հաւր,
Հրամանատու գործոցն Յիսուսի եւ տնաւրինականաց մեծին գուշակումն․
Տեսութիւն լուսոյ՝ հովանի ի լերինն Թաբորական
Արարչատես ներգործեցելոցն․
Ի ցոյցս դիմաց, ի ձեւս հրաշից,
Ի յամս դարուց, ի հարս նախնեաց
Առձեռն երեւոյթ տուեալ զաւրինակն ճշմարտութեան՝ նշանակ յայտնի,
Կանխագրելոցն կնիք՝ սկզբնատիպ թագաւորութեանց,
Աւծման իւղոյն մաքրութեան սահման եւ սկիզբն․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Ո՜վ զարմանաւոր եւ սքանչելապայծառ՝ հեղեալ ի յԷԷն բնութիւն անթերի,
Անհատ անդուստ եւ այսր աննուազ,
Բարեբանեալդ յաւրհնեցելոյն յերեսս բոցոյ
Բուրելոյ խնկոցն ճնշմամբ խառնելոյ,
Հիանշմար մրրիկ ահարկու ընտրողական հրեղինաց լեզուացն,
Բազմեալ ի պարծանս աշակերտելոցն յաւուրս լուսոյ Պենտեկոստէին,
Զհրաճաշակ բաժակն կենաց մատռուակեցեր քոյոց սիրելեացն։
Զթերին իսկապէս լցուցեր,
Զտարակոյսն փարատեցեր,
Զտգիտութիւնն իմաստնացուցեր,
Զբարեաց աւանդն կրկնեցեր,
Զփափագ ըղձիցն արձանացուցեր,
Սպասողացն քում ծանուցար,
Ամբարձելոց ձեռացն աղերսիւ՝ արագ յայտնեցար,
Պաղատանաց ձայնից հեծութեան՝ փոյթ ժամանեցեր,
Զղաւղեալսն երկիւղիւ խառնեալ խնդութեամբ՝
Ընդ տիեզերս տարածեցեր,
Վկայ հաւաստի լրմանն շնորհի խոստմանն աւետեաց ելից Միածնին՝
Յաւազանին ջուր միացուցեր,
Զշնորհիդ քո լոյս եկեալ ի յերկնից՝ աւդով քաղցրութեան
Ժառանգ անմահից կենաց յերկինս գրեցեր․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Րոպէից մաքրումն եւ ազատարար․
Խնամակալ զաւրեղ, բարեխաւս եւ խաղաղարար,
Առ քեզ պաղատիմք, Աստուած անսկիզբն,
Ստեղծիչ շնչոց, ոգի կերպաւոր, անձն դիմաւոր,
Որդւոյ մերձաւոր, բնաւից թագաւոր, ընդ Հաւր միաւոր,
Որով լնուն ի տուրս պարգեւի անաչառ բաշխմամբ՝ բարձունք եւ ստորինք․
Ընկալցիս զքո ընտրեալսն եւ զաւրացուսցես ի հանդէս քոց պատուիրանացդ
Զքահանայապետն մեր դիտողութեան քոյինակրաւն պատւոյդ սրբութեան՝
Զհայրապետն մեր զտէր [այս անուն],
Զայցելուն դատման ընտրութեան, որ ընդ քեզն է կցորդութիւն,
Զպէտս վարժից կրթութեան, որ ընդ քեզ է դաւանութիւն․
Զբազմամասնեայ գումարս դասուց՝ յանուն քո ժողովելոցս․
Զբարեպաշտ թագաւորն մեր իւրով ծննդովք,
Զինուորաւք եւ զաւրապետաւք՝ աստուածութեանդ քում պաշտաւնէիւք,
Ձիականաւք եւ հետեւակաւք,
Սոսկականաւք եւ քաղաքայնաւք,
Ուխտաւորաւք եւ նուիրողաւք,
Ապաձեռնաւք եւ ամենայն մարդկան հասակաւք,
Որ հովուես եւ բարձրացուցանես, ամենառատ Տէր,
Լիապարգեւ ի պէտս կարեաց փրկութեան քումդ աղաչողաց․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Ի քեզ նկատեալ հայի, բարեգործ, ամենայն ակն տեսողի․
Ապաւէն յուսոյ փրկութեան, կենաց առաջնորդ ի լոյսն վերին․
Գրգիչ կենդանեաց, հանգիստ մեռելոց,
Խնամող ուղեկից ամենավստահ,
Տեղի բերկրութեան եւ վայր ցնծութեան,
Անապարագրելի ունող համայնից,
Վերանորոգեալ դասակարգեսցես զհրաժարեալսն ի քեզ
Հաւատով հանդիսիւ բարեբանական գթութեամբ, աւրհնեալ յաւիտեան.
Ահա յիշեսցես եւ ողորմեսցիս ննջեցելոցն
Յուսով յարութեան, խնդրեմք։
Եւ եւս առաւել
Զյորդորումն սիրոյ եւ զգործս բարեաց պարգեւել մեզ խնդրեմք։
Րոտել զմարմինս մեր
Ի մի շաւիղ ընտրութեան Հոգւոյ սիրոյն որ առ Տէր, խնդրեմք։
(Փոխ.)
Գերազանց կոչումն եւ ձայն կենդանի,
Ահաւոր, մեծանուն, հզաւր․
Հոգի հեզութեան, գթութեան, մարդասիրութեան եւ ողորմութեան․
Բարեխաւսութեամբ Կուսի իսկուհւոյ, մաւրդ կենդանեաց
Հանդերձելոյդ ի քէն Տիրամաւրդ եւ Աստուածածնիդ
Մաղթողական աղերսարկութեամբ մեծին ի ծնունդս կանանց,
Մկրտութեանն Կարապետի եւ համագոյակցիդ քո ձեռնադրողի․
Խնկանուէր հայցմամբ երջանկացն առաքելոց եւ մարգարէից,
Մարտիրոսական հանդիսիւ սրբոյն Ստեփանոսի
Եւ որք նովաւ զաւրացան վկայք․
Մեծավաստակ առաքինութեամբ դաւանողին զքեզ՝
Սրբոյն Գրիգորի եւ ամենեցուն մեր Լուսաւորչի․
Մաքրակրաւնից ազանց միանձանց եւ զքեզ Աստուած խոստովանողաց,
Որ ի վերջնումն աւուր մեծի
Յայտնիս նորոգել, միայն ողորմած, զʼի քէն գոյացեալքս։
Եւ այժմ ողորմեաց մեզ, Տէր Աստուած մեր,
Ըստ մեծի ողորմութեան քում։
http://narekatsi.agnian.com/hy/works/gandzer#Hogi
Անճառ զաւրութիւն, ահեղ մեծութիւն, անբաւ բնութիւն․
Լոյս ի լուսոյ, ոգի Բարձրելոյ, պատկեր անփոփոխ, պարզ, անզննելի․
Հաստիչ հոգւոց, հանդերձիչ մարմնոց․
Անուն պաշտելի, ճշմարիտ բարի, անեղանելի,
Էակից ընդ Հաւր եւ Տէր բոլորից․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Րաբուն հանճարոյ տեսութեան մերոյ
Անթարգմանելի խորոցդ Աստուծոյ,
Որ դու միայն մինդ յիսկութենէ տեսակ առանձին․
Ոգի տիրական, ուրոյն կերպարան կատարելութեան,
Յորմէ գոյացան եղեալքս ամենայն,
Ուստի յաւրինակ նորոյ փրկութեանս,
Զնախնի խաւարն աշխարհատարած անզարդութեան
Հին նսեմութեան գեղատխուր անպատրաստութեան,
Վայելչական հրաշագործութեամբ շրջմամբ քո ի ջուրս՝
Բանիւ բղխողիդ ի լոյս փոխեցեր.
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Ի զաւրս վերինս փառատրողացն
Սրբաբանեալ կազմիչդ համայնից․
Ի կտակս աւրինաց եւ մարգարէից՝ ազդումն եւ պատճառ.
Շնչումն ահաւոր եւ ձայն կենդանի․
Հանդերձիչ երկնի առ Նոյիւն
Եւ տիեզերահեղձոյց ծովուն ցամաքիչ․
Բաժանող շրթանց առաջին ձայնիցն սնոտիաժողով միաբանելոցն,
Յայլ հրաւէր նորոգ պանծալի համաբարբառ տպաւորութեան․
Հողմ սաստիկ եգիպտակործան եւ ամպ վերարկու տոհմին Յակոբայ,
Ուժգին եւ հանդարտ նոյն առ Հեղիաս․
Պատմաբանիչ հրովարտակաւք քոյինաշունչ պատմագրութեանց
Եւ յապագայսն տեսողութիւն հրամայեցեր աստուածայնապէս,
Որով զճանապարհ յաղթողին մահու եւ Բելիարայ
Յաւուրս վերջինս այսու ծանուցեր․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Գովեստ քեզ, անեղծ եւ Տէր անստեղծ,
Ամենիշխան աջ զաւրեղութեան՝ մարդացելոյն Աստուծոյ աւծումն՝
Կերպիւ աղաւնւոյ ցուցեալ ի Յորդանան․
Հաւասարափառ զուգաթիւ ընդ Հաւր,
Հրամանատու գործոցն Յիսուսի եւ տնաւրինականաց մեծին գուշակումն․
Տեսութիւն լուսոյ՝ հովանի ի լերինն Թաբորական
Արարչատես ներգործեցելոցն․
Ի ցոյցս դիմաց, ի ձեւս հրաշից,
Ի յամս դարուց, ի հարս նախնեաց
Առձեռն երեւոյթ տուեալ զաւրինակն ճշմարտութեան՝ նշանակ յայտնի,
Կանխագրելոցն կնիք՝ սկզբնատիպ թագաւորութեանց,
Աւծման իւղոյն մաքրութեան սահման եւ սկիզբն․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Ո՜վ զարմանաւոր եւ սքանչելապայծառ՝ հեղեալ ի յԷԷն բնութիւն անթերի,
Անհատ անդուստ եւ այսր աննուազ,
Բարեբանեալդ յաւրհնեցելոյն յերեսս բոցոյ
Բուրելոյ խնկոցն ճնշմամբ խառնելոյ,
Հիանշմար մրրիկ ահարկու ընտրողական հրեղինաց լեզուացն,
Բազմեալ ի պարծանս աշակերտելոցն յաւուրս լուսոյ Պենտեկոստէին,
Զհրաճաշակ բաժակն կենաց մատռուակեցեր քոյոց սիրելեացն։
Զթերին իսկապէս լցուցեր,
Զտարակոյսն փարատեցեր,
Զտգիտութիւնն իմաստնացուցեր,
Զբարեաց աւանդն կրկնեցեր,
Զփափագ ըղձիցն արձանացուցեր,
Սպասողացն քում ծանուցար,
Ամբարձելոց ձեռացն աղերսիւ՝ արագ յայտնեցար,
Պաղատանաց ձայնից հեծութեան՝ փոյթ ժամանեցեր,
Զղաւղեալսն երկիւղիւ խառնեալ խնդութեամբ՝
Ընդ տիեզերս տարածեցեր,
Վկայ հաւաստի լրմանն շնորհի խոստմանն աւետեաց ելից Միածնին՝
Յաւազանին ջուր միացուցեր,
Զշնորհիդ քո լոյս եկեալ ի յերկնից՝ աւդով քաղցրութեան
Ժառանգ անմահից կենաց յերկինս գրեցեր․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Րոպէից մաքրումն եւ ազատարար․
Խնամակալ զաւրեղ, բարեխաւս եւ խաղաղարար,
Առ քեզ պաղատիմք, Աստուած անսկիզբն,
Ստեղծիչ շնչոց, ոգի կերպաւոր, անձն դիմաւոր,
Որդւոյ մերձաւոր, բնաւից թագաւոր, ընդ Հաւր միաւոր,
Որով լնուն ի տուրս պարգեւի անաչառ բաշխմամբ՝ բարձունք եւ ստորինք․
Ընկալցիս զքո ընտրեալսն եւ զաւրացուսցես ի հանդէս քոց պատուիրանացդ
Զքահանայապետն մեր դիտողութեան քոյինակրաւն պատւոյդ սրբութեան՝
Զհայրապետն մեր զտէր [այս անուն],
Զայցելուն դատման ընտրութեան, որ ընդ քեզն է կցորդութիւն,
Զպէտս վարժից կրթութեան, որ ընդ քեզ է դաւանութիւն․
Զբազմամասնեայ գումարս դասուց՝ յանուն քո ժողովելոցս․
Զբարեպաշտ թագաւորն մեր իւրով ծննդովք,
Զինուորաւք եւ զաւրապետաւք՝ աստուածութեանդ քում պաշտաւնէիւք,
Ձիականաւք եւ հետեւակաւք,
Սոսկականաւք եւ քաղաքայնաւք,
Ուխտաւորաւք եւ նուիրողաւք,
Ապաձեռնաւք եւ ամենայն մարդկան հասակաւք,
Որ հովուես եւ բարձրացուցանես, ամենառատ Տէր,
Լիապարգեւ ի պէտս կարեաց փրկութեան քումդ աղաչողաց․
Ահա ընկալցիս զերկրպագութիւն քում դաւանողացս
Քեզ ի հաճութիւն, աղաչեմք։
Ի քեզ նկատեալ հայի, բարեգործ, ամենայն ակն տեսողի․
Ապաւէն յուսոյ փրկութեան, կենաց առաջնորդ ի լոյսն վերին․
Գրգիչ կենդանեաց, հանգիստ մեռելոց,
Խնամող ուղեկից ամենավստահ,
Տեղի բերկրութեան եւ վայր ցնծութեան,
Անապարագրելի ունող համայնից,
Վերանորոգեալ դասակարգեսցես զհրաժարեալսն ի քեզ
Հաւատով հանդիսիւ բարեբանական գթութեամբ, աւրհնեալ յաւիտեան.
Ահա յիշեսցես եւ ողորմեսցիս ննջեցելոցն
Յուսով յարութեան, խնդրեմք։
Եւ եւս առաւել
Զյորդորումն սիրոյ եւ զգործս բարեաց պարգեւել մեզ խնդրեմք։
Րոտել զմարմինս մեր
Ի մի շաւիղ ընտրութեան Հոգւոյ սիրոյն որ առ Տէր, խնդրեմք։
(Փոխ.)
Գերազանց կոչումն եւ ձայն կենդանի,
Ահաւոր, մեծանուն, հզաւր․
Հոգի հեզութեան, գթութեան, մարդասիրութեան եւ ողորմութեան․
Բարեխաւսութեամբ Կուսի իսկուհւոյ, մաւրդ կենդանեաց
Հանդերձելոյդ ի քէն Տիրամաւրդ եւ Աստուածածնիդ
Մաղթողական աղերսարկութեամբ մեծին ի ծնունդս կանանց,
Մկրտութեանն Կարապետի եւ համագոյակցիդ քո ձեռնադրողի․
Խնկանուէր հայցմամբ երջանկացն առաքելոց եւ մարգարէից,
Մարտիրոսական հանդիսիւ սրբոյն Ստեփանոսի
Եւ որք նովաւ զաւրացան վկայք․
Մեծավաստակ առաքինութեամբ դաւանողին զքեզ՝
Սրբոյն Գրիգորի եւ ամենեցուն մեր Լուսաւորչի․
Մաքրակրաւնից ազանց միանձանց եւ զքեզ Աստուած խոստովանողաց,
Որ ի վերջնումն աւուր մեծի
Յայտնիս նորոգել, միայն ողորմած, զʼի քէն գոյացեալքս։
Եւ այժմ ողորմեաց մեզ, Տէր Աստուած մեր,
Ըստ մեծի ողորմութեան քում։
http://narekatsi.agnian.com/hy/works/gandzer#Hogi
Inscription à :
Articles (Atom)